دينى شده، زيان بزرگ‌ترى بر او وارد مى‌شود. يعنى او در مقابل خدمت مادّى‌اى كه دريافت كرده، آبرويش را در گروِ اين دستگيرى گذاشته است. بنا بر اين، با وجود امتنان، در برابر چيزى كه از دست مى‌دهد، شى‌ء ارزنده‌اى به او داده نشده است. از اين رو، خداوند از مؤمنان مى‌خواهد به گاه بخشش، با منّت و اذيت، كار خويش را تباه نكنند.[1] اين رفتار، همانند رياكارى است كه اعمال عبادى را از ميان مى‌بَرَد و آن را بى‌ارزش و پوچ مى‌كند.

نكته دوم: بخشندگى، از جمله فضايل اخلاقى انسانى است كه هم به بخشنده و هم به بخشيده شده، نفع مى‌رساند. يعنى از يك سو نياز روانى و عاطفىِ بخشنده را برطرف مى‌سازد و او را به آقايى مى‌رساند و احساس خوشايند رضايت در او مى‌آفريند؛ و از سويى ديگر، نياز مادى بخشيده شده را مرتفع مى‌سازد. البته اگر بگوييم نفعى كه بخشنده مى‌بَرَد، بسيار بيشتر از طرف مقابل است، به گزاف سخن نگفته‌ايم؛ زيرا بخشنده، احساس مى‌كند كه عمل او جلوه‌اى از مهر و محبّت الهى است. پس اگر عملش را براى خشنودى پروردگار به انجام رسانده باشد، ارزش رشد معنوى‌اى كه بدان دست يافته و تقرّبى كه به خداوند متعال يافته، با هيچ چيز برابرى نمى‌كند؛ و اگر عملش را براى خدا انجام نداده باشد، در آن صورت نيز به سرورى در جامعه دست مى‌يابد و از نظر عاطفى، خشنودى از عملش او را به آرامش درون مى‌رساند. در حالى كه بخشيده شده، احساس نوعى نقص در خود مى‌كند و نگران است كه مبادا به خاطر اين بخشش، آبرويش بر باد رَوَد. بنا

[1]. بقره: آيه 264 ..