بنابراين شايد برايند اغلب تعريف‌ها را اين‌گونه بتوان خلاصه كرد: علم اخلاق (Ethics /morality) به معناى دانش صفات مُهلكه و مُنجيه و چگونگى متصف شدن و گرويدن به صفات نجات‌بخش، و رها شدن از صفات هلاك‌كننده است؛ بنابراين علم اخلاق، هم دانش بايدها و نبايدهاى رفتارى و آگاهى از فضايل و رذايل اخلاقى، و هم بيان‌كننده شيوه‌هاى كسب خوبى‌ها و زوال بدى‌هاست. به عبارت ديگر، علم اخلاق دانشى است كه از انواع صفات خوب و بد و چگونگى اكتساب ويژگى‌هاى نيكو و زدودن صفت‌هاى ناپسند بحث مى‌كند. موضوع علم اخلاق، عبارت است از صفات خوب و بد از آن جهت كه با افعال اختيارى انسان مرتبط، و براى او قابل اكتساب يا اجتناب است. پس در علم اخلاق، ضمن آشنايى با انواع فضايل و رذايل اخلاقى، شيوه‌ها و راه‌هاى كسب خوبى‌ها و رفع بدى‌ها نيز تعليم داده مى‌شود.

از اين تعاريف مى‌توان نتيجه گرفت كه فضايل و رذايل، موضوع محورى علم اخلاق است. اما اگر در اخلاق، از رفتار هم سخن به ميان مى‌آيد، به اين دليل است كه رفتارها معمولًا يا علت ايجاد ويژگى اخلاقى مى‌شوند، يا حكايت‌كننده از اخلاق صاحب رفتارند. دراين‌باره در بحث رابطه اخلاق با رفتار، بيشتر سخن خواهيم گفت‌.

ح- رفتار اخلاقى‌

بحث از رفتار اخلاقى، همان‌گونه كه از عبارت آن پيداست، ناظر به مباحث رفتارى است. بخش مهمى از علم اخلاق، درباره اخلاق رفتارى است كه از آن به «اخلاق عملى» در مقابل «اخلاق نظرى» تعبير مى‌كنند. ازاين‌رو به نظر مى‌رسد مباحث كاربردى، و اخلاق عملى مربوط به رفتار انسان در ارتباط با خودش، موضوعى است كه بايد آن را پى بگيريم؛ اما آشكار است كه براى طرح مباحث اخلاق عملى در ارتباط با رفتارِ انسان با خود، ناگزير خواهيم بود مبانى نظرى رفتار اخلاقى با خويش را نيز ترسيم و تبيين كنيم تا در سايه آن مبانى نظرى، بتوانيم راهكارهاى اخلاق عملى در اين حوزه را به‌دست آوريم. اما توجه به چند نكته مهم درباره رفتار اخلاقى، براى اشراف بهتر بر موضوع پژوهش، ضرورى است:

1. رفتار اخلاقى، رفتارى است كه از اراده و اختيار فاعل آن برخاسته باشد؛ زيرا اگر فاعل، رفتارى را بى‌اختيار يا با اكراه و اجبار انجام دهد، سزاوار هيچ مدح يا