خود را از اول سرما (پاييز) محافظت كن و به ملاقات آخر سرما (بهار) برو؛ كه عمل آن بر بدن مانند عملش بر درخت است، كه اولش مى‌سوزاند و آخرش مى‌روياند.

اين متون كه فقط بخش اندكى از توصيه‌هاى پيشوايان دين در توجه به سلامت جسم است، در درجه اولْ متون فقهى دين نيست، بلكه از توصيه‌ها و دستورهاى اخلاقى دين به‌شمار مى‌آيد و پايبندى به آن به منزله رعايت حقوق جسم خويش است.

3. درمان‌

شايد كمتر كسى باشد كه به درمان بيمارى‌هاى خود نينديشد و براى درمان خويش هنگام بيمارى اقدام نكند؛ گرچه ممكن است اقدام افراد با يكديگر متفاوت باشد و برخى با پرهيز و امساك، و برخى با دارو، به درمان بيمارى اهتمام كنند. بى‌ترديد اگر بيمارى ناديده گرفته و به حال خود واگذاشته شود، اقدامى پسنديده نخواهد بود و فاعل اين رفتار مورد نكوهش و سرزنش عقلاى قوم قرار خواهد گرفت. آموزه‌هاى دينى نيز اين رفتار را تأييد نمى‌كند و بر ضرورت درمان تأكيد كرده است. در حديث شريفى از امام ششم (ع) نقل شده است كه يكى از پيامبران خدا بيمار شد، با خود گفت: «خود را درمان نمى‌كنم تا همو كه بيمارم كرده، شفايم دهد». خداوند به او خطاب فرمود:

لا أشفيك حتى تتداوى، فإنّ الشفاء منّى.[1]

تا خود را درمان نكنى، شفايت نمى‌دهم؛ چون شفا دادن از من است.

از پيامبر اكرم (ص) نيز در توصيه به درمان بيمارى و بسته نبودن راه درمان چنين روايت شده است:

يا أيها الناس تداووا فإن الله تعالى لم يخلق داءً الا خلق له شفاءً الا السام؛ و السام الموت.[2]

اى مردم خود را مداوا كنيد؛ زيرا خداوند تعالى هيچ دردى را نيافريده است مگر آنكه براى درمان آن دارويى قرار داد، مگر مرگ.

[1]. ميزان الحكمة: ج 4، ص 1786، ح 6145؛ مكارم الاخلاق: ج 2 ص 180 ح 2465.

[2]. كنز العمال: 28088؛ ر. ك: سنن ابى داود: ج 2، جزء 4، ص 3؛ سنن ترمذى: ج 4 ص 383 ح 2038.