مؤمنان، همگى تصديق‌كننده حب ذات انسان منفعت‌طلبى اوست. همچنين انذارهاى فراوان قرآن كريم، بر حب ذات انسان و بيزارى او از زيان، دشوارى و محنت صحّه مى‌گذارد و به‌نوعى بيان مى‌كند كه اين ويژگى، جزو ذات انسان و از آن انفكاك‌ناپذير است.

هدايت حب ذات‌

آنچه اصل حبّ ذات (مورد تأييد اسلام) را با خودگرايى انديشمندانِ غيرمسلمان متفاوت كرده اين است كه اولًا از منظر اسلام، زندگى انسان به زندگى دنيوى و مادى خلاصه نمى‌شود و حيات ابدى آدمى در قيامت، قطعى است. بنابراين وجود انسان وجودى مستمر است كه به جهان پس از مرگ نيز خواهد انجاميد؛ ثانياً منافع، به منافع مادى و دنيوى خلاصه نمى‌شود و منافع معنوى و اخروى، بزرگ‌تر و ماندگارتر خواهد بود. بنابراين رفتارهايى كه انسان مؤمن انجام خواهد داد، با توجه به اين دو اصل، متفاوت با رفتارى است كه انسان مادى انجام مى‌دهد و ارزش‌هاى هريك از اين دو نيز متفاوت خواهد بود. يعنى هر دو انسان در جستجوى منفعت و لذت و كمال شخصى‌اند، اما منفعت و لذت و كمال هريك متفاوت است؛ ازاين‌رو رفتارهايشان نيز متفاوت خواهد بود.

پس بر انسان مؤمن لازم است كه حس منفعت‌جويى خويش را به سوى منافع تأييد شده دين هدايت كرده، از منافع مادى و زودگذر دنيوى و متاع قليل آن، در صورت تعارض با منافع آخرت صرف نظر كند. اين كار يعنى هدايت حبّ ذات به سوى منافع مشروع و تأييد شده شرع و اخلاق.[1] قرآن كريم سرشار از آياتى است كه انسان را دعوت مى‌كند براى سعادت و رستگارى ابدى خود، از منافع و لذات نامشروع، زودگذر و فانى دنيوى چشم بپوشد و خويشتن‌دارى كند. از جمله اين آيات بى‌شمار، به آيه شريفه ذيل اشاره مى‌كنيم كه دستيابى پاداش بيشتر از عمل و حيات طيبه را در گرو ايمان و عمل صالح دانسته، مى‌فرمايد:

مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‌ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ

[1]. ر. ك: مصطفى عزيزى علويجه،« بررسى تطبيقى نظريه خودگرايى»، فصلنامه انديشه نوين، سال سوم، شماره نهم، تابستان 1386.