مسئله پژوهش‌

مسئله تحقيق پيش‌رو عبارت است از بررسى وضعيت اخلاقى رفتار ارتباطى فرد با خود، از حيث خوبى و بدى؛ يعنى شناخت خوب‌ها و بدها، و بايدها و نبايدهاى مربوط به ارتباط انسان با خود. منبع و مرجع اصلى تعيين خوب‌ها و بدها، و بايدها و نبايدهاى رفتارى نيز قرآن و روايات تعيين شده است. در اين ميان ارتباط با همنوعان، و مهم‌تر از آن، ارتباط با خدا محل بحث ما نيست. به موضوع ارتباط انسان با محيط زيست نيز نمى‌پردازيم.

بنابراين با معيار قرآن و روايات، در زمينه برداشت صحيح از حقيقت انسان، توصيه به واقع‌نگرى درباره نفس خويش و نيز ويژگى‌هاى رفتار اخلاقى با خود، شناخت فضايل و رذايل اخلاقى در رفتار با خود، و شناخت تفصيلى مهم‌ترين مصاديق آن تلاش خواهيم كرد. ازاين‌رو پرسش‌هاى مطرح‌شده در اين پژوهش كه به‌تفصيل به آن‌ها پاسخ داده شده به شرح ذيل است:

1. رفتار فرد با خود، در مجموعه رفتارهاى ارتباطى او، از منظر كتاب و سنت چگونه سامان مى‌يابد؟

2. برداشت انسان از خود، در مواجهه شناختى (عقلى) انسان با خود، از منظر كتاب و سنت چگونه است؟

3. برداشت انسان از خود، در مواجهه احساسى (قلبى) انسان با خود، از منظر كتاب و سنت چگونه است؟

4. ويژگى‌هاى رفتار اخلاقى انسان با خود، بر اساس تعاليم اسلامى چيست؟

5. مصاديق فضايل اخلاقى رفتار با خود، از منظر كتاب و سنت كدام است؟

درباره اين پرسش‌ها در فصل‌هاى پژوهش پيش‌رو بحث و بررسى صورت مى‌گيرد.

به نظر مى‌رسد در قرآن و سنت، رفتار ارتباطى فرد با خود، در مجموعه رفتارهاى ارتباطى او، نقشى زيرساختى ايفا مى‌كند. به عبارت بهتر، بنيان اصلاح رفتارهاى انسان در همه حوزه‌هاى رفتارى، اصلاح رفتارهاى او با نفس خويش است و تا

رفتارهاى انسان با خود اصلاح نشود، انتظار اصلاح رفتار او با خدا، همنوعان و حتى طبيعت، بيهوده خواهد بود.