و اصول تربيتى، در احاديث، مورد تأكيد قرار گرفته‌اند كه عبارت‌اند از:

1. اصل عفّت و خويشتندارى‌

از جمله امورى كه انسان را از فضيلت و معنويت دور مى‌سازد، «ناخويشتندارى در غريزه جنسى» است. همان‌گونه كه پيش از اين بيان شد، آزادى جنسى و ارضاى بى‌قيد و شرط غريزه جنسى، آثارى نامطلوب براى فرد و بشر دارد. ازاين‌رو، خداوند متعال، ضوابطى را براى آن مشخّص فرموده و موارد جواز و عدم آن را اعلام كرده است. موارد عدم جواز، همان چيزهايى هستند كه از آنها به «حرام جنسى» تعبير مى‌شود. ارضاى شهوت در اين قلمرو ممنوع، موجب سقوط انسان و دورى وى از فضيلت و معنويت مى‌گردد.

قرآن كريم، «گمراهى»[1] و «انحراف»[2] را از پيامدهاى شهوت‌گرايى مى‌داند و رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله پيامد شهوت‌رانى را اين‌گونه توصيف مى‌كند:

من كان أكثر همّه نيل الشّهوات، نزع من قلبه حلاوة الإيمان.[3]

هركه بيشترين فكر و تلاشش، رسيدن به شهوات باشد، شيرينى ايمان، از قلبش گرفته مى‌شود.

در اين‌باره، گزاره‌هاى فراوانى وجود دارد كه جاى طرح همه آنها نيست؛ ولى آنچه مهم است اين‌كه بخشى از شهوات، چنين پيامدهايى دارند. لذا رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله بزرگ‌ترين تهديد امّت را شهوت‌رانى مى‌داند. بنابراين، براى تحقّق گرايش فطرى انسان به معنويت، در اين بخش از شهوات، بايد «عفّت» يا همان «خويشتندارى جنسى» پيشه كرد. عفّت، با حذف عوامل تهديدكننده، زمينه پرورش فضيلت و معنويت را در انسان به وجود مى‌آورد. ازاين‌رو، امام باقر عليه السّلام مى‌فرمايد:

[1]. فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا( سوره مريم، آيه 59).

[2]. وَ اللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَ يُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيماً( سوره نساء، آيه: 27).

[3]. ميزان الحكمة، ج 1، ص 382، ح 1374؛ تنبيه الخواطر، ج 2، ص 116.