متأخّران از فقها مى‌گويند: خبر، يا متواتر است و يا واحد، و خبر واحد به اعتبار اختلاف احوال رُوات آن به چهار قسم مشهور، تقسيم مى‌شود: صحيح، حسن، موثّق و ضعيف.[1] و بقيّه اقسام خبر به اين چهار قسم بر مى‌گردند.[2]

روايت صحيح، آن خبرى است كه سلسله سند آن به معصوم (ع) متّصل مى‌شود و تمام راويان آن تا معصوم، امامى عادل اند كه توثيق و مدح شده باشند.[3]

البتّه تعريف ديگرى هم براى صحيح شده است و آن روايتى است كه طريق آن، طعن ندارد، هرچند مرسله يا مقطوعه بوده باشد، مانند: مرسلات ابن‌ابى‌عمير، صفوان‌بن يحيى، بزنطى و ....

خبر حسن، آن خبرى است كه سلسله سند آن به معصوم (ع) متّصل مى‌شود و تمام راويان آن، امامى باشند؛ ولى بعضى از آنان توثيق داشته باشند و برخى از آنان توثيق نداشته باشند.[4]

خبر موثّق، آن خبرى است كه راويان آن، متّصل و توثيق شده‌اند؛ ولى مذهب تمام راويان يا برخى از آنان مخالف مذهب اماميه است (مانند:[5] اهل‌سنّت، يا كيسانيه، زيديه، فطحيه و واقفيه) بوده باشند.[6]

به اين خبر موثّق، قوى نيز گفته مى‌شود، و گاهى مراد از قوى، روايتى است كه راويان آن امامى‌اند؛ ولى برخى از آنان مدح و ذم ندارند.[7]

خبر ضعيف، آن روايتى است كه شروط آن اقسام سه‌گانه خبر را نداشته باشد، مثل اين كه تمام راويان حديث و يا بعضى از آنان، فاسق يا مجهول‌الحال باشند.[8]

[1]. ذكرى الشيعة، ج 1، ص 48؛ التنقيح الرائع، ج 1، ص 8؛ طريق استنباط الأحكام، ص 10؛ منتقى الجمان، ج 1، ص 4.

[2]. الدراية فى علم مصطلح الحديث، شهيد ثانى، ص 19.

[3]. ذكرى الشيعة، ج 1، ص 48؛ المهذّب البارع، ج 1، ص 66؛ الدراية فى علم مصطلح الحديث، ص 19.

[4]. ذكرى الشيعة، ج 1، ص 48؛ مشرق الشمسين، ص 26؛ المهذّب البارع، ج 1، ص 66؛ الدراية، ص 21؛ معالم الدين، ص 216.

[5]. ذكرى الشيعة، ج 1، ص 48؛ الدراية، ص 23؛ مشرق الشمسين، ص 26؛ معالم الدين، ص 216.

[6]. لوامع صاحب‌قرانى، ج 1، ص 103.

[7]. ذكرى الشيعة، ج 1، ص 48؛ المهذّب البارع، ج 1، ص 66.

[8]. الدراية، ص 24؛ معالم الدين، ص 216.