بله! احتياط، كار خوبى است، چنان كه در صحيحه عبدالرحمان‌بن حجّاج‌[1] وارد شده است؛ ليكن با وجود اخبار تخيير، ديگر آن احتياط لازم نيست، علاوه بر اين كه صحيحه مخصوص به زمان حضور است.

تخيير بدوى يا استمرارى‌

آنانى كه قائل به تخيير در دو خبر متعارض شده‌اند، اين بحث را مطرح كرده‌اند: آيا تخيير، بدوى است و يا استمرارى؟ در مسئله، سه قول است:

1. تخيير، بدوى است و بعد از آن كه اختيار كرد، بر او معيّن مى‌شود به آن عمل كند. اين را علّامه در مبادى الوصول‌[2] اختيار كرده، و مختار سيّد مجاهد[3]، شيخ‌انصارى‌[4] و سيدخويى‌[5] نيز همين است.

2. تخيير، استمرارى است. اين نظر به شيخ‌طوسى نسبت داده شده و اختلاف اقوال شيخ‌طوسى به‌خاطر همين تخيير در اخبار متعارض بوده،[6] چنان كه خود شيخ تصريح كرده است.[7] مختار علّامه در كتاب تهذيب الوصول‌[8] همين است. آخوند خراسانى‌[9] و امام خمينى‌[10] هم بر همين نظر هستند و اين، مقتضاى اطلاقات تخيير و استصحاب است، مگر آن كه گفته شود: روايات، اطلاق ندارند و موضوع استصحاب- كه تحيّر باشد-، بعد از انتخاب، ديگر باقى نيست و اصل، عدم حجّيت آخرى است.

[1]. الكافى، ج 4، ص 391، ح 1؛ وسائل الشيعة، ج 18، ص 111( صفات القاضى، باب 12)، ح 1.

[2]. مبادى الوصول، ص 231.

[3]. مفاتيح الاصول، ص 686.

[4]. فرائد الاصول، ج 4، ص 43- 44.

[5]. مصباح الاصول، ج 3، ص 426.

[6]. هداية الأبرار، شيخ‌حسين كركى، ص 164.

[7]. الاستبصار، ج 1، ص 5.

[8]. تهذيب الوصول، ص 278.

[9]. كفاية الاصول مع حواشى الميرزا أبى الحسن المشكينى، ج 5، ص 187.

[10]. التعادل و التراجيح، ص 151.