فصل دوم: اعتبار كتب روايى‌

گذشت كه بر اساس رويكرد غالب ميان اخباريان، راه دريافت احكام شرعى از اهل بيت (عليهم السلام)، بايد قطعى و يقينى باشد. اين، بحثى كبروى بود و اين كه ما از كدام حديث، قطع و يقين به حكم شرعى پيدا مى‌كنيم، بحثى صغروى است. بر پايه ديدگاه مشهور ميان اخباريان، همه اخبار كتب اربعه شيعه (الكافى، كتابُ من لايحضره الفقيه،[1] تهذيب‌الأحكام، و الإستبصار)، به‌يقين از معصوم صادر شده و به اصطلاح،

[1]. از اين اثر مشهور شيخ صدوق( رحمه الله)، با عبارات گوناگونى ياد مى‌شود:« الفقيه»،« من لايحضر»،« كتاب من لايحضره فقيهٌ» و از همه مشهورتر« من لايحضره الفقيه». اما شايان ذكر است كه نام اصلى و دقيق اين كتاب،« كتابُ مَن لايحضره الفقيه» است. سنّت رايج ميان اهل علم، هنگام نام بردن از كتاب‌ها، تلخيص عنوان‌هاى چندْكلمه‌اى است. از همين رو، ديگران پس از صدوق و حتى خود او در ديگر آثارش، عبارات ديگرى را جاى‌گزين اين عنوان نسبتاً طولانى كرده‌اند. اما بنا به دلايلى كه اينك مجال توضيحش نيست، بهتر است در نوشتار، از چنين تلخيصى پرهيز شود و واژه آغازين از نام كتاب حذف نشود. پس بهتر است همه جا؛ به‌ويژه در ارجاعات و كتاب‌نامه‌ها، واژه« كتاب» در آغاز عنوان اين اثر گران‌سنگ نوشته شود؛ چنآن كه شيخ بهايى چند بارى كه در الوجيزة از اين كتاب نام برده، عنوان كامل آن را استفاده كرده است:« فألّفوا كتباً ... الكافى، و كتاب من لايحضره الفقيه، و التهذيب و الإستبصار»( الوجيزة، ص 16 و 17).