4/ 8 نامه‌اى تاريخى به وزير حج عربستان‌

همه ساله در ايام حج، دولت عربستان، در يازدهم ذى حجه، از رؤساى بِعثه‌هاى حج و شخصيت‌هاى سياسى و مذهبى كشورهاى مختلفى كه براى انجام مناسك حج به آن كشور آمده‌اند، دعوت مى‌كند تا در مراسم ضيافتى كه با حضور پادشاه و مقامات عربستان برگزار مى‌شود، شركت كنند.

من تا سال 1379 در اين مراسم شركت نمى‌كردم؛ ولى از آن سال تا دو سه سال مانده به پايان مسئوليتم در حج، به دليل مصالح سياسى شركت كردم.

در اين مراسم، پس از قرائت قرآن، گزارش كوتاهى از حج ارائه مى‌شد و بعد، يكى از حضار به نمايندگى از ساير بعثه‌ها از دولت عربستان تشكر مى‌كرد. پايان‌بخش مراسم طبق برنامه، سخنرانى پادشاه بود، امّا آقاى فهد به دليل شدت بيمارى قادر به سخن گفتن نبود. پس از اين كه آقاى عبدالله جانشين او شد، وى چند كلمه‌اى از روى نوشته مى‌خواند، و پس از آن، حاضران با شام يا ناهار پذيرايى مى‌شدند.

سومين بارى كه اين‌جانب در اين مراسم شركت كردم (يازدهم ذى حجه 1423 مصادف با 23/ 11/ 1381) وزير حجّ عربستان آقاى دكتر اياد مدنى‌[1] استثنائاً سخنرانى خوبى داشت. اين سبك سخنرانى در آن مراسم تازگى داشت و در سال‌هاى‌

[1]. وى تحصيل‌كرده آمريكا و از علاقه‌مندان به دكتر على شريعتى بود. خاطراتم در اين باره را، در كتاب خاطرات حج خواهم آورد، ان شاء الله.