است.

حكمت از نگاه قرآن و حديث، عبارت است از: مقدّمات محكم و استوار علمى، عملى و روانى براى نيل به مقصد والاى انسانيت، و آنچه در احاديث اسلامى در تفسير حكمت آورده‌اند، در واقع، مصداقى از مصاديق اين تعريف كلّى است.

اقسام حكمت‌

حكمت به سه نوع تقسيم مى‌شود: حكمت علمى، حكمت عملى، و حكمت حقيقى.

الف- حكمت علمى‌

مقصود از حكمت علمى، مطلق معارفى است كه براى صعود به مقام انسان كامل، ضرورى است.

ب- حكمت عملى‌

حكمت عملى، برنامه عملىِ رسيدن به مرتبه انسان كامل است. احاديثى كه حكمت را به فرمانبرى از خداوند متعال، مدارا با مردم، دورى از گناهان، و اجتناب از نيرنگ تفسير كرده‌اند، به اين نوع از حكمت، اشاره دارند.

ج- حكمت حقيقى‌

حكمت حقيقى، نورانيت و بصيرتى است كه در نتيجه به كار بستن حكمت عملى در زندگى براى انسان حاصل مى‌گردد. در واقع، حكمت علمى، مقدّمه حكمت عملى، و حكمت عملى، سرآغاز حكمت حقيقى است و تا انسان، بدين پايه از حكمت نرسيده، حكيم حقيقى نيست، هر چند بزرگ‌ترين استاد حكمت باشد.[1]

بر اين اساس، هر كس داخل عرصه معنوى اسلام يعنى قرآن شود، از نورانيت حكمت علمى، عملى و حقيقى بهره‌مند مى‌گردد و به تعبير قرآن، «خير فراوان»

[1]. براى توضيح بيشتر، ر. ك: دانش نامه عقايد اسلامى: ج 2 ص 360- 365.