باطن قرآن است- افزون بر اثبات باطن، با گزارش و بررسى احاديث مختلف، اصطلاحاتى را كه در اين احاديث به كار رفته، تبيين نموده است. پس از نقد و بررسى احاديث، در نهايت، مراد از ظاهر و باطن قرآن را با دلايل كافى اثبات و آشكار كرده است.

فصل دوم را به تعريف ظاهر و باطن و جايگاه آن دو، در فهم و تفسير قرآن اختصاص داده است. برگزيده‌اى از افكار و انديشه‌هاى انديشمندان سلف و معاصر در باره ظاهر و باطن قرآن، وحدت يا كثرت ظاهر و باطن قرآن و رابطه آن دو با يكديگر با استفاده از احاديث و تعابير مفسّران، جايگاه ظاهر و باطن در تفسير قرآن كريم، از مطالب اين فصل است.

فصل سوم پايان‌نامه، اين مطلب را مورد بررسى قرار داده كه واژه‌هاى «تنزيل» و «تأويل» كه در روايات به چشم مى‌خورند، چه رابطه‌اى با ظاهر و باطن دارند؟ معانى لغوى و اصطلاحى «تنزيل» و «تأويل»، بررسى تنزيل و تأويل در بستر قرآن، و تعابير مفسّرانى كه در باره هم‌معنايىِ ظهر و بطن با تنزيل و تأويل مطالبى گفته‌اند را در پايان اين فصل بررسى نموده است.

327. عالم برزخ از ديدگاه قرآن و سنّت‌

، على ملك‌زاده، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشگاه امام صادق عليه السلام، استاد راهنما: دكتر سيّد محمّد باقر حجتى، اساتيد مشاور: حجة الاسلام سيّد حسن مصطفوى و حجة الاسلام عبد اللَّه نورانى، 1371، 231 ص.

نگارنده، در اين رساله با نگاه درون‌دينى، به عالم برزخ توجّه نموده، و در پى آن بوده تا با كمك آيات و روايات موجود در اين موضوع، جوانب مختلف حيات انسان را، پس از مرگ تا قيامت كبرى، توضيح دهد، و آن را با مباحث علمى جديد در علم روح‌شناسى مقايسه نموده است.

چهار فصل اين پايان‌نامه، در پى بررسى اين موضوع به طور مستقل و جدا از مباحث دنيا و قيامت است، و اين جريان را به عنوان عالمى غير از دنيا و آخرت معرفى مى‌كند؛ عالمى با ويژگى‌ها و خصوصيات خود، كه يكى از مراحل سير حيات انسان است.

در فصل اوّل، بحثى را پيرامون شناخت حقيقت انسان عنوان مى‌كند. آراى دانشمندان‌