قبل از شروع به صحبت، بر خود لازم مى‌دانم كه از برنامه‌هاى سيماى جمهورى اسلامى ايران كه به مناسبت سالگرد شهادت حضرت زهرا عليها السلام ارائه شد، تشكر نمايم.

اين برنامه كه يك يا دو شبِ قبلْ پخش شد، بسيار خوب و جالب و آموزنده و با محتوا بود.

ارائه اين گونه برنامه‌ها بسيار مفيد و سودمند است.

اين روزها مصادف با سالگرد شهادتِ تنها دختر پيامبر، فاطمه مرضيه عليها السلام است. به همين مناسبت، من مطالبى در باره شخصيتِ مقدس و فضايل ايشانْ خدمتِ شما عرض مى‌كنم.

شخصيت حضرت زهرا عليها السلام بسيار برتر از آن است كه بنده بتوانم در اين مدتِ كوتاه، در باره آن سخن بگويم و حقّ مطلب را ادا كنم؛ بلكه فقط اشاره‌اى به شخصيت بزرگِ ايشان مى‌كنم.

شخصيتى كه بيش از همه افراد، آيات قرآن در باره او نازل شده، وجود مقدّس رسول اكرم صلى الله عليه و آله است. پس از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله از ميان زنان و مردان، بيشترين شخصيتى كه آيات قرآن در باره او نازل شده، حضرت زهرا عليها السلام است. آياتى كه در باره پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نازل شده‌اند، ظهور بسيار خوب، قابل دفاع و غير قابل انكارى دارند.

از ميان افرادى كه در صدر اسلام زندگى مى‌كرده‌اند، تنها نام دو نفر به صراحت در قرآن، ذكر شده است. از ميان شخصيت‌هاى صالح تنها نام گرامىِ پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و از ميان شخصيت‌هاى بد نيز تنها نام ابو لهب در قرآن آمده است. اما در قرآن شريف، آيات فراوانى وجود دارد كه بدون شك شاملِ حضرت زهرا عليها السلام مى‌شود.

از جمله، خداوند در قرآن شريف، در آيه تطهير مى‌فرمايد:

«انَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ اهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»[1]

[اى اهل‌بيت! خدا مى‌خواهد پليدى را از شما دور كند و شما را پاك دارد.]

به طور مسلّم و بدون ترديد، همه مسلمانان از شيعه و سنّى قبول دارند كه اين آيه شامل حضرت زهرا عليها السلام مى‌شود.

همچنين خداوند در آيه مباهله مى‌فرمايد:

«تَعالَوْا نَدْعُ ابْناءَنا وَ ابْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ»[2]

[بياييد تا حاضر آوريم، ما فرزندان خود را و شما فرزندان خود را، ما زنان خود را و شما زنان خود را.]

در اين آيه شريفه نيز منظور از كلمه «نِساءَنا»، حتماً حضرت زهرا عليها السلام است؛ زيرا هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله براى انجام مباهله تشريف آوردند، از ميان زنان، تنها حضرت زهرا عليها السلام را با خود آوردند.

در آيه خُمس نيز خداوند مى‌فرمايد:

«انَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَىْ‌ءٍ فَانَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِى الْقُرْبى‌»[3]

[هر گاه چيزى به غنيمت گرفتيد، خمسِ آن از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان و ... است.]

در اين آيه شريفه نيز يكى از مصاديق «ذِى الْقُرْبى‌»، حضرت زهرا عليها السلام است.

در آيه رسالت نيز خداوند متعال مى‌فرمايد:

«قُلْ لا اسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ اجْراً الَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى‌»[4]

[بگو: بر اين رسالت، از شما هيچ مزدى جز دوست داشتنِ خويشاوندان نمى‌خواهم.]

در اين آيه شريفه نيز يكى از مصاديق يقينىِ «قُرْبى‌»، حضرت زهرا عليها السلام است.

سوره كوثر نيز در مورد حضرت زهرا عليها السلام نازل شده است؛ زيرا هر چند ظهور ابتدايىِ كلمه «كوثر» در حضرت زهرا عليها السلام نيست، اما از آخرين آيه سوره فهميده مى‌شود كه اين آيه در باره نسل پيامبر صلى الله عليه و آله است و نسل پيامبر صلى الله عليه و آله جز از طريق زهرا عليها السلام باقى نمانده است، به همان دلايلى كه در تاريخ در باره فرزندان پيغمبر صلى الله عليه و آله گفته شده است.

پس تنها نسلى كه نَسَبش مستقيماً به حضرت پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌رسد، نسلى است كه از طريق حضرت زهرا عليها السلام به پيامبر صلى الله عليه و آله متصل مى‌شود. بنا بر اين آيه «انَّا اعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ» به قرينه آيه «انَّ شانِئَكَ هُوَ الابْتَرُ»، ظهور در حضرت زهرا عليها السلام پيدا مى‌كند.

ما در مورد بعضى از سوره‌ها مانند سوره «هَلْ اتى‌» مى‌گوييم: اين سوره در مورد حضرت على عليه السلام نازل شده است. اما بعضى اعتقاد ديگرى دارند و مى‌گويند: اين سوره در مورد فرد ديگرى نازل شده است. اما در مورد سوره‌هايى كه در باره حضرت زهرا عليها السلام نازل شده، هيچ اختلاف نظرى وجود ندارد و همه قبول دارند كه اين آيه‌ها در باره حضرت زهرا عليها السلام نازل شده است.

بنا بر اين ما مى‌توانيم بگوييم كه پس از پيامبر صلى الله عليه و آله، جايگاه ويژه حضرت زهرا عليها السلام در قرآن بى نظير است و هيچ كسِ ديگرى نيز نمى‌تواند از اين نظر، جايگزينِ حضرت زهرا عليها السلام شود.

دومين ويژگىِ شخصيت حضرت زهرا عليها السلام، جنبه سياسىِ شخصيت ايشان است.

حضرت زهرا عليها السلام پس از رحلت رسول اكرم صلى الله عليه و آله هنوز در ابتداى دوره جوانى بود.

در اين شرايط سنّى، وظايف خانه‌دارى و همسردارى و نگهدارىِ فرزندان را نيز انجام مى‌داد.

حضرت زهرا عليها السلام در اين دوره، از نظر روحى و جسمى، شرايط بسيار سختى را مى‌گذرانيد. ايشان در اين دوره همواره مصيبت‌زده، غمزده، رنجور و بيمار بود.

در اثر بيمارى و ناراحتى، هميشه سرِ خود را مى‌بست. ناراحتىِ ايشان روز به روز بيشتر مى‌شد، تا جايى كه از شدتِ ناراحتى نمى‌توانست قامتِ خود را مستقيم نگه دارد.

در باره حضرت فاطمه عليها السلام در دوره پس از رحلت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است كه:

«انَّها ما زالَتْ بَعْدَ ابيها مُعَصَّبَةُ الرَّأْسِ ناحِلَةُ الْجِسْمِ مُنْهَدِمَةُ الرُّكْنِ»[5]

به تحقيق كه وى پس از درگذشتِ پدرش،

[1]- سوره احزاب( 33)، آيه 33.

[2]- سوره آل عمران( 3)، آيه 61.

[3]- سوره انفال( 8)، آيه 41.

[4]- سوره شورى‌( 42)، آيه 23.

[5]- ر. ك: مجلسى، محمدباقر، بحار الانوار، ج 43، ص 181، روايت 16، باب 7.