امير المؤمنين عليه السلام خطاب به مردم مى‌فرمايند:

«بِنَا اهْتَدَيْتُمْ فِى الظَّلْماءِ وَ تَسَنَّمْتُمُ الْعَلْياءَ[1]

اى مردم! شما به وسيله ما در تاريكى‌ها هدايت شديد و ...

يكى از امتيازات نهج البلاغه، فصاحت و بلاغتِ بسيار والاى آن است. گردآوردنده نهج البلاغه سيد رضى رحمه الله است. سيد رضى از دانشمندان بزرگ شيعه است. او در ادبيات و شعر عربى بسيار چيره‌دست بود.

سيد رضى از ميان سخنان امير المؤمنين عليه السلام گروهى از آنها را كه از نظر فصاحت و بلاغت در بالاترين مقام بودند، انتخاب نمود و آنها را در مجموعه‌اى به نام نهج البلاغه جمع‌آورى كرد. به همين دليل، كتاب نهج البلاغه و مطالب آن، از جهت فصاحت و بلاغت، مرتبه بسيار والايى دارد.

گفته شده است كه بعضى از كلمات امير المؤمنين عليه السلام در اوج قله فصاحت و بلاغت قرار گرفته‌اند. سطح فصاحت و بلاغتِ اين گونه جملاتِ امير المؤمنين عليه السلام آنچنان بالا است كه حتى ديگر كلماتِ خود امير المؤمنين عليه السلام هم به گَردِ آنها نمى‌رسد.

يكى از سخنان بسيار برجسته امير المؤمنين عليه السلام از نظر فصاحت و بلاغت، اين جملات است:

«بِنَا اهْتَدَيْتُمْ فِى الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمُ الْعَلْيَاءَ وَ بِنَا انْفَجَرْتُمْ عَنِ السِّرَارِ. وُقِرَ سَمْعٌ لَمْ يَفْقَهِ الْوَاعِيَةَ وَ كَيْفَ يُراعِى النَّبْأَةَ مَنْ اصَمَّتْهُ الصَّيْحَةُ.»[2]

[به راهنمايىِ ما از تاريكى در آمديد، و به ذُروه برترى بر آمديد. از شب تاريك برون شديد- و به سپيده روشن درون شديد- كر باد گوشى كه بانگ بلند را نشنود! و آن كه بانگ بلندْ او را كر كند، آواى نرم در او چگونه اثر كند؟]

اى مردم! شما قله‌هاى بلندِ كمال مانند انسانيت، عرفان، عقل، حكمت و فقاهتْ همه را به وسيله پيامبر و على عليهما السلام پيموديد.

اگر كسى فريادى به اين بلندى را نشنود، سخنان آهسته را چگونه مى‌شنود؟

كسى كه هدايت پيامبر صلى الله عليه و آله، او را هدايت نكند و رهبرىِ على عليه السلام راه را به او نشان ندهد و سخنان قرآنْ او را با حقايقْ آشنا نكند، چنين كسى چگونه مى‌خواهد راه زندگى را دريابد و چگونه مى‌تواند حقايق را بفهمد؟

هچنين امير المؤمنين عليه السلام در باره بعثت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرموده‌اند:

«... بَعَثَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مُحَمَّداً رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لِإِنْجَازِ عِدَتِهِ وَ تَمَامِ نُبُوَّتِهِ، مَأْ خُوذاً عَلَى النَّبِيّينَ ميثَاقُهُ، مَشْهُورَةً سِمَاتُهُ، كَريماً مِيلادُهُ. وَ اهْلُ الْأَرْضِ يَوْمَئِذٍ مِلَلٌ مُتَفَرِّقَةٌ وَ اهْوَاءٌ مُنْتَشِرَةٌ وَ طَوَائِفُ مُتَشَتِّتَةٌ بَيْنَ مُشَبِّهٍ لِلَّهِ بِخَلْقِهِ اوْ مُلْحِدٍ فِى اسْمِهِ اوْ مُشيرٍ الى‌ غَيْرِهِ. فَهَدَاهُمْ بِهِ مِنَ الضَّلَالَةِ ...»[3]

[تا آن كه خداى سبحان محمد صلى الله عليه و آله را برترى داد تا دورِ رسالت را به پايان رسانَد و وعده حق را به وفا مقرون گردانَد، طومار نبوتِ او به مُهر پيامبران ممهور، و نشانه‌هاى او در كتابِ آنان مذكور، و مَقدَمِ او بر همه مبارك و موجب سُرور؛ حالى كه مردمِ زمين هر دسته به كيشى گردن نهاده بودند، و هر گروه پىِ خواهشى افتاده، و در خدمتِ آيينى ايستاده؛ يا خدا را همانند آفريدگان دانسته، يا صفتى كه سزاى او نيست، بدو بسته. يا به بتى پيوسته و از خدا گسسته.

پروردگار، آنان را به دور از گمراهى به رستگارى كشانْد و از تاريكىِ نادانى رهانْد.]

خداوند از پيامبران پيشين مانند حضرت‌

[1]-/ همان، خطبه 4، ص 12.

[2]- همان.

[3]-/ همان، خطبه 1، ص 6.