اللَّهِ قَريبٌ»[1]

[مى‌پنداريد كه به بهشت خواهيد رفت؟

و هنوز آنچه بر سرِ پيشينيانِ شما آمده، بر سرِ شما نيامده؟ به ايشان سختى و رنج رسيد و متزلزل شدند، تا آنجا كه پيامبر و مؤمنانى كه با او بودند، گفتند: پس يارىِ خدا كِى خواهد رسيد؟ بدان كه يارىِ خدا نزديك است.]

از اين آيه شريفه، فهميده مى‌شود كه سنّت هميشگى و ازلى خداوند اين است كه قبل از نجات بخشيدن، خلاصى دادن، سعادتمند كردن و وارد ساختن هر فردى به بهشت، آن فرد را امتحان مى‌كند و امتحان خداوند هم سخت است. خداوند به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: مسلمان‌ها از حالا فكر مى‌كنند كه به بهشت خواهند رفت؛ خير، ما هنوز آنها را امتحان نكرده‌ايم.

همچنين خداوند تعالى‌ در سوره احزاب مى‌فرمايد:

«يا ايُّهَا الَّذينَ امَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ اذْ جاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَارْسَلْنا عَلَيْهِمْ ريحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيراً. اذْ جاؤُكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَ مِنْ اسْفَلَ مِنْكُمْ وَ اذْ زاغَتِ الابْصارُ وَ بَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَناجِرَ وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونا. هُنالِكَ ابْتُلِىَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلزالًا شَديداً. وَ اذْ يَقُوُلُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذينَ فى‌ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسوُلُه الَّا غُرُوراً. وَ اذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ يا اهْلَ يَثْرِبَ لا مُقامَ لَكُمْ فَاْرجِعُوا وَ يَسْتَأْذِنُ فَريقٌ مِنْهُمُ النَّبِىَّ يَقُوُلُونَ انَّ بُيُوتَنا عَوْرَةٌ وَ ما هِىَ بِعَوْرَةٍ انْ يُريدُونَ الَّا فِرارًا[2]»

[اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از نعمتى كه خدا به شما داده است ياد كنيد، بدان هنگام كه لشكرها بر سرِ شما تاخت آوردند و ما باد را و لشكرهايى را كه نمى‌ديديد، بر سرشان فرستاديم و خدا بدانچه مى‌كرديد، بينا بود.

آنگاه كه از سمت بالا و از سمت پايين بر شما تاختند، چشم‌ها خيره شد و دل‌ها به گلوگاه رسيده بود و به خدا گمان‌هاى گوناگون مى‌برديد. در آنجا مؤمنان در معرضِ امتحان در آمدند و سخت متزلزل شدند.

زيرا منافقان و آنهايى كه در دل‌هايشان بيمارى است، مى‌گفتند: خدا و پيامبرش جز فريب به ما وعده‌اى نداده‌اند.

و گروهى از آنها گفتند: اى مردم يثرب! اينجا، جاى ماندنتان نيست. باز گرديد.

و گروهى از آنها از پيامبر رخصت طلبيدند.

مى‌گفتند: خانه‌هاى ما را حفاظى نيست.

خانه‌هايشان بى حفاظ نبود، مى‌خواستند بگريزند.]

در آن آياتى از سوره بقره كه خدمتتان تلاوت كردم، خداوند مى‌فرمايد: تا هنگامى كه در مقابله با سختى‌ها و آسيب‌ها شما را امتحان نكنم، شما را كمك و يارىِ نهايى نخواهم كرد و وارد بهشت نخواهيد شد.

در اين آيات از سوره احزاب، خداوند مى‌فرمايد: آن سختى‌ها و آسيب‌ها، آن بأساء و ضرّاء، آن امتحانى كه قبلًا به شما گفته بودم، در جنگ احزاب فرا رسيد.

شما مقاومت كرديد، خوب امتحان داديد تا بالاخره خداوند كمكتان كرد و شما را پيروز نمود.

حضرت على عليه السلام در نهج البلاغه مى‌فرمايد:

مردم! خيال نكنيد كه در آغاز ظهور اسلام و در جنگ‌هاى زمان پيامبر صلى الله عليه و آله هر گاه جنگى پيش مى‌آمد، خداوند جبرئيل را با قشون الهى نازل مى‌كرد؛ آنها دشمن را مى‌كشتند و ما را نجات مى‌دادند؛ خير، ما گرفتار سختى‌ها و

[1]- سوره بقره( 2)، آيه 214.

[2]- سوره احزاب( 33)، آيه 9-/ 13.