حلال به دست نمى‌آورد، مى‌تواند به حدّى كه خطر را از خود دفع نمايد، از چيز حرام بخورد يا بياشامد و اگر ناچار شود از مال شخص ديگرى بخورد بايد عوض آن را بدهد.

«مسأله 3245» خوردن و آشاميدن از منزل يا باغ بستگان نزديك انسان مانند پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دايى، خاله و نيز دوستان و كسى كه منزل و كار خود را به انسان محوّل نموده است، در صورتى كه اطمينان يا گمان به راضى نبودن آنان نداشته باشد، جايز است.

مستحبّات و مكروهات خوردن و آشاميدن‌

«مسأله 3246» چند چيز در غذا خوردن مستحب است:

اوّل: هر دو دست را پيش از غذا بشويد. دوم: بعد از غذا دست خود را بشويد و با دستمال خشك كند. سوم: ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد و پيش از غذا اوّل ميزبان دست خود را بشويد، بعد كسى كه طرف راست او نشسته و همين طور تا برسد به كسى كه طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل كسى كه طرف چپ ميزبان نشسته دست خود را بشويد و همين طور تا به طرف راست ميزبان برسد. چهارم: در اوّل غذا «بسم اللَّه» بگويد، ولى اگر سر يك سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر كدام آنها، گفتن «بسم اللَّه» مستحب است. پنجم: با دست راست غذا بخورد. ششم: اگر با دست غذا مى‌خورد، با سه انگشت يا بيشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد. هفتم: اگر چند نفر سر يك سفره نشسته باشند، هر كسى از غذاى جلوى خودش بخورد. هشتم: لقمه را كوچك بردارد. نهم: سر سفره زياد بنشيند و غذا خوردن را طول بدهد. دهم: غذا را خوب بجود. يازدهم: بعد از غذا، خداوند متعال را حمد كند.

دوازدهم: انگشتان را بليسد. سيزدهم: بعد از غذا خلال نمايد، ولى با چوب انار و چوب 0 ريحان و نِى و برگ درخت خرما خلال نكند. چهاردهم: آنچه بيرون سفره مى‌ريزد جمع كند و بخورد، ولى اگر در بيابان غذا مى‌خورد، مستحب است آنچه مى‌ريزد، براى پرندگان و حيوانات بگذارد. پانزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بين روز و