اقتصادى باشد- لازم است بر مسلمانان كه با اين نحو روابط مخالفت كنند و دول اسلامى را به قطع اين گونه روابط الزام كنند.

«مسأله 2196» اگر در روابط تجارى با بيگانگان خوف آن باشد كه به بازار مسلمين صدمه اقتصادى وارد شود و موجب استثمار تجارى و اقتصادى گردد، قطع اين گونه روابط واجب است و اين نحو تجارت حرام است.

«مسأله 2197» انعقاد پيمان‌هاى سياسى و تجارى بين يكى از دول اسلامى و اجانب كه مخالف مصلحت اسلام و مسلمانان باشد، جايز نيست و اگر دولتى اقدام به آن نمود، بر ساير دول اسلامى واجب است با وسايل ممكن آن را به قطع چنين رابطه‌اى الزام كنند.

«مسأله 2198» روابط تجارى و سياسى با دولت‌هايى كه در حال جنگ با اسلام و مسلمانان هستند، در صورتى كه موجب تقويت آنان گردد، جايز نيست و بر مسلمانان لازم است كه به هر نحو ممكن است، با اين نحو روابط مخالفت كنند و بازرگانانى كه با آنان و عمّال آنان روابط تجارى دارند، خائن به اسلام و مسلمانان و معاون و شريك در نابودى احكام هستند و بر مسلمانان لازم است با اين خيانتكاران- چه دولت‌ها و چه تجّار- قطع رابطه كنند و آنها را ملزم به توبه و ترك روابط با اين گونه دولت‌ها كنند.

«مسأله 2199» اگر عدّه‌اى از مسلمانان به دسته ديگر تجاوز نمايند، بر مسلمانان لازم است موجبات فيصله اختلافات و اصلاح بين آنان را فراهم سازند و اگر به هيچ وجه اصلاح ممكن نباشد، بر همه مسلمانان واجب است كه با دسته متجاوز و باغى مقابله كنند تا از تجاوز دست بردارند و قتال با دسته متجاوز در ماههاى حرام اشكال ندارد.

«مسأله 2200» اگر در هر گوشه از جهان، مسلمانى مظلوم واقع شود و حقوق اوّليّه او مورد تجاوز و تعدّى قرار بگيرد، بر هر فردى كه نداى مظلوميّت او را مى‌شنود، واجب است در حدّ توان كمك نمايد، هر چند با اظهار همدردى باشد.

دفاع از حقوق شخصى‌

«مسأله 2201» اگر كسى به انسان يا ناموس يا خويشان و بستگان او يا به مسلمان‌