[جلد اول‌]

مقدمه‌

قرآن كتاب بزرگ آسمانى گرچه به صورت تدريجى و به زبان عربى نازل شد اما هرگز خطاب خود را مقيد به عرب نكرد و اختصاص به امتى از امم مانند عرب يا طايفهاى از طوايف مانند مسلمانان ندارد، بلكه با همه سخن ميگويد و آنچه را در زمينه هدايت بشر به سوى خوشبختى و سعادت لازم است، بطور تام و كامل بيان ميكند. در بيان خود گوياست و هركس به لغت آشنايى داشته باشد از جملات آيات كريمه معنى آنها را آشكارا ميفهمد. در عين حال اين كتاب از عمق والايى برخوردار است و براى همين توصيه به تدبر و تفكر در آيات آن شده است. اميرمؤمنان عليه السلام نيز ميفرمايند: قرآن ظاهرش بسيار زيبا و جلوهگر و باطنش عميق است. (نهج البلاغه، خطبه 18)

تأمل در ظاهر و باطن قرآن بگونهاى است كه هرچه انسان استخراج كند، تمام نميشود؛ نه در طول زمان و نه در عمق فكر متفكران. از همين رو مفسران در طول تاريخ هر كدام به فراخور فهم و