ابهامى ديده مى‌شود كه به قول «جان ر. ايورت»[1] ممكن است باهوش‌ترين و واردترين افراد هم دچار اشتباه شده و از آن سر درنياورد، هيچ كدام درست يا كامل بنظر نمى‌رسد، مثلًا «برتراند راسل» نويسنده معروف انگليسى مى‌گويد: «دين كوششى است براى كاستن وحشتى كه از قواى نابود كننده در انسان ايجاد مى‌شود» و «فرويد» روانشناس اتريشى مى‌گويد: «دين عبارت است از كوششى كه به وسيله آن انسان مى‌خواهد عالم حواس را به واسطه عالم اراده و آرزو تسخير كند».

اين دو بيان علاوه بر ابهامى كه دارند دين را وسيله رسيدن به هدف مادى معرفى مى‌كنند.

شايد بعضى از نويسندگان شرق كه دين را شناختن معنى جهان و زندگانى و زيستن به آيين خود مى‌دانند تقليد و تبعيت از اين افكار كرده‌اند.

پروفسور «امس» آمريكايى دين را عبارت از ادراك و احساس مهم‌ترين نواميس و فضايل اجتماعى مى‌داند.

از «كانت» نقل شده است كه «دين شناختن تكاليف بشرى به صورت اوامر الهى است».

«تولستوى» مى‌گويد: «دين يك نوع رابطه‌اى است در ميان شخصيت بشرى و عالم بى‌كران و مبدأ اصلى آن كه انسان براى خود

[1]. ايورت، مذهب در آزمايش‌ها و رويدادهاى زندگى بشر، ص 3.