را انجام دهند، مى‌توانند قبل از وقوف در عرفات اعمال مكه را به جا آورند و انجام دادن اعمال مكه در شب عيد، مجزى نيست.

[2059] سؤال 223: به سبب ازدياد تعداد حجّاج در سال‌هاى اخير، موانعى براى اداى اعمال پيش آمده است و از آن جمله است به جا آوردن اعمال مكه بعد از اعمال منى‌. آيا به جهت رعايت صحّت اعمال حجاج، جايز است حجّاج بعد از رمى جمره عقبه و قبل از قربانى و حلق و تقصير، اعمال مكه را انجام دهند؟ اگر براى همه جايز نيست، آيا براى كسانى مثل خائف، زنانى كه خوف از حيض شدن دارند، كسى كه مسئول آب و غذاى حجّاج است، پير مردان، زنان، مريض‌ها، بچه‌ها، پرستاران مريض، پزشكان و ... جايز است؟

پاسخ: تقديم اعمال مكه، بعد از وقوفين و قبل از اعمال منى‌، يا در بين اعمال منى‌ جايز نيست و فقط بعد از احرام و قبل از وقوفين، براى چهار گروه كه در كتاب مناسك آمده، جايز است.

[2060] سؤال 224: كسى كه وظيفه‌اش اين است كه اعمال مكه را بعد از وقوفين انجام دهد، ولى به جهت ندانستن مسأله، اعمال مكه را قبل از وقوفين انجام داده است، چه حكمى دارد؟

پاسخ: چنانچه ماه ذى الحجّه باقى است، بايد اعمال مكه را تدارك كند و حجّ او صحيح است؛ ولى در صورتى كه ذى الحجّه گذشته است و اعمال را تدارك نكرده، حجّ او باطل است و بايد يك شتر به عنوان كفّاره قربانى كند و در سال آينده حج را اعاده نمايد.

عرفات، مشعر الحرام و منى‌

[2061] سؤال 225: آيا سرزمين‌هاى عرفات و مشعر و منى‌، جزء حرم مكه محسوب مى‌شوند و احكام حرم را دارند؟