صورت باز بوده است. اين خانم، اعمال حج و حتى طواف و نماز آن را با همين وضع انجام داده است. حجّ او صحيح است يا خير؟

پاسخ: چنانچه در حال انجام طواف‌ها و نمازهاى آن، جاهل به وظيفه بوده يا اعتقاد داشته وظيفه‌اش همين است، حجّ او محكوم به صحّت است.

سايه بر سر قرار دادن‌

[1979] سؤال 143: اگر مُحرم در ماشين سقف دار، سر خود را بيرون از ماشين نگه دارد، آيا باز هم كفّاره دارد يا خير؟

پاسخ: صرف بيرون بودن سر از ماشين، كافى نيست و در مواردى كه موجب كفّاره مى‌شود، بايد كفّاره پرداخت كند.

[1980] سؤال 144: آيا مُحرم مى‌تواند در شب، از ماشين سقف دار، بدون قصد تحفّظ از باد و باران استفاده كند؟ و در صورت جواز، اگر باد و باران گرفت، تكليفش چيست؟

پاسخ: مى‌تواند استفاده كند و اگر باد بوزد، اشكالى ندارد؛ ولى اگر باران ببارد و امكان رفع سقف و يا نگه داشتن ماشين نباشد، بايد گوسفندى به عنوان كفّاره قربانى نمايد.

[1981] سؤال 145: آيا براى مُحرم جايز است كه با ماشين سقف دار به مسجد الحرام برود؟

پاسخ: هنگام آفتابى بودن هوا و هنگام باران، احتياط واجب در ترك آن است.

[1982] سؤال 146: ما كارگرانى هستيم كه در محلّى مشغول به كار هستيم. سعودى‌ها تعدادى از ما را به عمره بردند و بعد از مُحرم شدن در ميقات، ما را سوار بر اتوبوس‌ها كردند و به مكه بردند. هيچ يك از ما نمى‌دانست كه تظليل در حالت احرام، حرام است و كسى هم به ما تذكّر نداد و بر فرض تذكّر هم ترك تظليل ممكن نبود؛ چون سفر بايد با شرايط آنها انجام مى‌شد. آيا در اين صورت كفّاره دادن يك گوسفند بر عهده ما آمده است يا خير؟