[1109] سؤال 1: اگر فقط در قسمت شرقى و يا فقط در قسمت غربى ايران، رؤيت هلال رمضان يا شوال شود، آيا براى تمام مناطق ايران حجّت و دليل است يا خير؟
پاسخ: رؤيت هلال ماه رمضان و يا شوال، اگر در شرق باشد، براى همه مناطق ايران حجّت است و اگر در غرب رؤيت شود، براى مشرق حجّت نيست، مگر اين كه قريب الافق باشند.
[1110] سؤال 2: اگر در منطقهاى هلال ماه مبارك رمضان يا هلال شوال ثابت شود، آيا براى كسانى كه در غرب اين منطقه واقع شدهاند، هلال ثابت مىشود يا خير؟
پاسخ: اگر در منطقه غرب ثابت شود كه ماه ديده شده، براى شرق آن منطقه ثابت نمىشود، مگر اين كه افق هر دو منطقه نزديك به هم باشد و يا اين كه ثابت شود در افقِ شرق هم بوده، اگر چه با چشم مسلّح ديده شود، نه با چشم عادى و اگر در منطقه شرق ديده و ثابت شود، براى منطقه غربى همان منطقه هم ثابت مىشود.
[1111] سؤال 3: با وجود مراكز مهم رصدخانهاى و ژئوفيزيكى كه حلول ماه را ثابت مىكند، آيا باز هم اثبات آن بايد از طريق رؤيت چشم غير مسلّح باشد؟ آيا به لحاظ شرعى، مانعى بر سر راه اثبات اين امر از طريق علوم جديد وجود دارد؟
پاسخ: ملاك، وجود هلال در افق منطقه است كه بارؤيت با چشم غير مسلّح يا