گفتنى است بى‌رغبتى و بى‌اعتنايى به امور دنيوى در موارد غير ضرور، بايد به‌گونه‌اى بايد باشد كه به دنياى مورد نياز براى كسب آخرت و كسب رضايت حق، لطمه‌اى وارد نياورد. به اين مسئله، در «آسيب‌شناسى زهد»، بيشتر مى‌پردازيم.

آثار و فوايد زهد

فوايد و آثار زهد، بسيار است كه به ده مورد از مهم‌ترينِ آن‌ها، اشاره مى‌نماييم:

1. آسان شدن مصيبت‌ها. اين ويژگى، در آدمى وجود داردكه هر قدر چيزى نزد او از ارزش بيشترى برخوردار باشد، جدا شدن از آن و از دست دادنش، براى او، ناگوارتر است. بررسى غم و اندوه در آدمى نشان مى‌دهد كه برخى دردهاى روحى ناشى از علاقه و تعلّق خاطر به امور دنيوى است، و به سه شكل بروز مى‌كند:

الف. اندوه از دست دادن چيزى در گذشته،

ب. ترس از دست دادن آن در آينده،

ج. نگرانى از به دست نياوردن آن در آينده.

هر يك از اين سه حالت، در صورتى اتّفاق مى‌افتد كه از دست‌داده‌ها و يا نگرانى از دست دادن يا به دست نياوردن، به گونه‌اى ارزشمند و مربوط به ما باشد. ويرانى خانه دشمن، اندوهى براى ما به بار نمى‌آورد و گرهى به پيشانى ما نمى‌اندازد. حال اگر نسبت ما با مال خودمان، همچون نسبتمان با مال دشمن باشد، لطمه به آن برايمان، اندوه‌آور نخواهد بود. انسان‌هاى زاهد، آسوده‌خاطرترين انسان‌ها هستند. پيامبر خدا (ص) مى‌فرمايد:

من زَهِدَ فِى الدُّنيا هَانَت عَلَيهِ المُصيباتُ.[480]

هر كس به دنيا، بى‌رغبت باشد، پيشامدها بر او آسان مى‌آيد.

و امير مؤمنان على (ع) مى‌فرمايد:

الزُّهدُ فِى الدُّنيا الراحةُ العُظْمى.[481]

[480]. بحار الأنوار، ج 77، ص 94، ح 1.

[481]. غرر الحكم، ح 1316.