معاصى) برايش باشد، منع كننده و پند دهنده‌اى از غير براى او نمى‌باشد (هر گاه خود شخص خويشتن را پند نداده براى هدايت و رستگارى آماده نباشد، گفتار ديگران در او سودى نخواهد بخشيد، و اين جمله اشاره بآن است كه استعانت و يارى خواستن از خداوند متعال در هر حال براى اصلاح نفس و دفع شيطان واجب و لازم است، نه آنكه كسى در طاعت و عصيان مجبور باشد تا سخن به مسئله جبر بكشد).

بيارى خداوند متعال تمام شد جزء اوّل از ترجمه و شرح كتاب) النهج البلاغه (در عصر سه شنبه بيست و ششم جمادى الاخرة سال هزار و سيصد و شصت و پنج هجرى) خداوند متعال را سپاسگزارم و از توجّهات حضرت امير المؤمنين (عليه السّلام) منّت مى‌پذيرم كه توفيق نوشتن جزء اوّل ترجمه و شرح كتاب نهج البلاغه را ب باين بنده طاهر خوشنويس (تبريزى) ابن حاجّ عبد الرّحمن (غفر اللّه له) عنايت فرموده و آرزو دارم كه به نوشتن پنج جزء ديگر آن موفّق گردم، شايد صاحبدلى طلب رحمت كند و نتيجه اخروىّ عائدم گردد. اوّل شوّال (عيد فطر ه) 1365.

رجمه و شرح نهج البلاغة (فيض الإسلام)، ج‌2، ص: 229

جزء دوم‌

[دنباله باب خطب‌]

[مقدمه فيض‌]

نهج البلاغة حاوى جميع حقائق دين مقدّس اسلام و مذهب شريف جعفرى است، و افراد بشر را به سيادت و سعادت جاودانى سوق مى‌دهد، اين سخن به گزاف نيست و روى دو پايه برهان (عقل و علم) استوار است، و دانشمندان و منصفين با مطالعه و تأمّل و انديشه در آن تصديق خواهند نمود.

اين كتاب شريف با ترجمه و شرحى كه همه فارسى زبانان را بهره‌مند نمايد تا كنون نوشته نشده و بهمين جهت چنانكه شايد مورد استفاده قرار نگرفته است، لذا اين بنده سالها است قدم در اين راه نهاده خواستم نسخه بسيار صحيح با اعراب درست از آنچه سيّد شريف رضىّ (رضوان اللّه عليه) از سخنان مولانا امير المؤمنين (عليه السّلام) تأليف و جمع آورى نموده و آماده ساخته با ترجمه و شرحى كه همه از آن سودمند گردند به هم دينان و هم ميهنان گرامى هديّه نمايم، و اينك توفيق الهىّ شامل حالم شده (با مراجعه بكتب لغت و شرحها و نسخ خطّى و چاپى و بحث با فضلا و دانشمندان) كتاب را بى‌غلط با اعراب صحيح كه هيچ گونه تصرّفى در آن نشده (چون در برابر گفتار امام «عليه السّلام» كسيرا حقّ تصرّف و گفتگو نيست) تهيه نمودم، و براى آنكه فارسى زبانان از آن استفاده نمايند از روى مبانى علمى ترجمه و شرح روانى به طرز خاصّ كه تا بحال سابقه نداشت نوشته و در شش جزء مرتّب ساختم و چون جزء اوّل آن در دسترس همگان قرار گرفت، اشتياق و درخواستشان بانتشار پنج جزء ديگر مرا وادار كرد كه از هر كارى دست كشيده و بترتيب و طبع جزء دوّم شروع نمايم، و از خداوند عالم توفيق مى‌طلبم تا آنرا با آنچه رضاء و خوشنودى او در آنست با تمام رسانم،