گروهی از سیرهنویسان و محدثان و مورّخان اسلامی، متن مذاکره نمایندگان نجران را با پیامبر نقل کردهاند، ولی مرحوم سید بن طاوس، خصوصیات مذاکره و سرگذشت مباهله را دقیقتر و جامعتر از دیگران نقل کرده است. وی تمام خصوصیات مباهله را از آغاز تا پایان، از کتاب مباهله «محمد بن عبد المطلب شیبانی» [1] و عمل ذی الحجه «حسن بن اسماعیل» نقل کرده است. [2] ولی در اینجا نقل تمام جزئیات این واقعه بزرگ تاریخی- که متأسفانه برخی از سیرهنویسان حتی در اشاره به آن کوتاهی کردهاند- میسور نیست، لذا فقط به گوشهای از مذاکرات آنان که «حلبی» در سیره خود آورده است، اشاره میکنیم. [3] پیامبر: من شما را به آیین توحید و پرستش خدای یگانه و تسلیم در برابر اوامر او دعوت میکنم. سپس آیاتی چند از قرآن برای آنان خواند. نمایندگان نجران: اگر منظور از اسلام، ایمان به خدای یگانه جهان است، ما قبلا به او ایمان آورده و به احکام وی عمل کنیم. پیامبر: اسلام علایمی دارد و برخی از اعمال شما حاکی است که به اسلام واقعی نگرویدهاید. چگونه میگویید که خدای یگانه را پرستش میکنید؛ در صورتی که شما «صلیب» را میپرستید و از خوردن گوشت خوک پرهیز نمیکنید و برای خدا فرزند معتقدید؟ نمایندگان نجران: ما او را خدا میدانیم، زیرا او مردگان را زنده کرد و بیماران را شفا بخشید و از گل پرندهای ساخت و آن را به پرواز درآورد و تمام این اعمال، حاکی است که او خدا است.
[1]. محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عبید اللّه بن البهلول بن همام بن مطلب، متولد سال 297 و متوفای 387 میباشد. [2]. «ر. ک: اقبال الاعمال، ص 496- 513». [3]. سیره حلبی، ج 3، ص 239.