در اینجا به فرازهایی از سخنان پیامبر اسلام که هر قطعهای از آن برای معالجه درد خاصی ایراد شده است اشاره میشود:
1. افتخار به نسب
موضوع تفاخر به فامیل و خانواده و قبیله، از دردهای ریشهدار جامعه عرب بود. در جامعه عرب بزرگترین افتخار برای یک نفر این بود که شاخهای از یک قبیله سرشناس، مانند قریش باشد. پیامبر برای برانداختن این اصل موهوم چنین فرمود: أیها الناس، إن اللّه قد أذهب عنکم نخوة الجاهلیة، و تفاخرها بآبائها ألا إنّکم من آدم و آدم من طین، ألا إنّ خیر عباد اللّه عبد أتقاه؛ ای مردم! خداوند در پرتو اسلام افتخارهای دوران جاهلیت و مباهات به انساب را از میان شما برداشت. همگی از آدم به وجود آمدهاید و او نیز از گل آفریده شده است. بهترین مردم کسی است که از گناه و نافرمانی چشم بپوشد. او برای اینکه به جهانیان برساند که ملاک شخصیت و برتری، تنها تقوا و پرهیزگاری است، در فرازی از سخنان خود، تمام مردم را به دو دسته تقسیم کرد و فضیلت و افتخار را از آن کسانی دانست که متقی و پرهیزگار باشند و با این تقسیم بر تمام ملاکهای موهوم برتری، قلم بطلان کشید و چنین فرمود: إنّما الناس رجلان: مؤمن تقیّ کریم علی اللّه، و فاجر شقیّ هیّن علی اللّه؛ مردم در پیشگاه خداوند بر دو دستهاند: [و دسته سومی وجود ندارد] دستهای پرهیزگار که در پیشگاه خداوند گرامی میباشند و گروهی متجاوز و گناهکار که در نزد خداوند ذلیل و خوارند.
2. فضیلتی به نام عربیت
پیامبر میدانست که این ملت، عرب بودن و انتساب به این نژاد را یکی از مفاخر