اجتماع عظیم و با شکوهی در مسجد الحرام، گرد خانه خدا پدید آمده بود.
مسلمان و مشرک، دوست و دشمن در کنار هم قرار داشتند و هاله‌ای از عظمت اسلام و بزرگواری پیامبر، محوطه مسجد را فراگرفته بود. آرامش و سکوت سایه خود را بر فراز مکه گسترده و هنگام آن رسیده بود که پیامبر سیمای واقعی دعوت خود را به مردم نشان دهد، گفتار خود را که تقریبا بیست سال پیش آغاز کرده و بر اثر شرارت مشرکان به اتمام آن موفق نشده بود به پایان برساند.
پیامبر خود فرزند همان محیط بود و به درد و درمان جامعه عرب آشنایی کامل داشت. او می‌دانست که علت انحطاط مردم مکه چیست. از این‌رو، در صدد برآمد که دست روی دردهای اجتماعی جامعه عرب بگذارد و این بیماری‌های خانمان‌برانداز را به طور کامل معالجه کند.