با اینکه عمل فرمانده جدید، یک تاکتیک خردمندانهای بود، از آنجا که این کار با احساسات افتخار آفرین مسلمانان و شهامت ذاتی و اصیل آنان تطبیق نمیکرد، عقبنشینی آنان در نظر مسلمانان جلوه خوبی نداشت و یک کار زیبا تلقی نگردید. لذا استقبال از آنان با شعارهای زنندهای ماند: ای فراریان! چرا از جهاد فرار کردید؟ و با ریختن و پاشیدن خاک بر سر و صورت سربازان انجام گرفت. رفتار مسلمانان با این گروه آنچنان خشونتآمیز بود که بسیاری از شخصیتهایی که در جنگ شرکت کرده بودند، ناچار شدند مدتی در خانه بنشینند و در انظار ظاهر نشوند و اگر بیرون میآمدند، مردم با انگشت خود به آنها اشاره کرده میگفتند: او از کسانی است که از جهاد فرار کرده است. [1] عکس العمل مسلمانان در برابر عقبنشینی خردمندانه سربازان اسلام، حاکی از روح شهامت و مجاهدتی است که ایمان به خدا و روز رستاخیز در آنها پدید آورده بود؛ به گونهای که کشته شدن در راه خدا را بر چنین عقبنشینی ترجیح میدادند.
افسانه به جای تاریخ
از آنجا که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب علیه السّلام در میان مسلمانان لقب «اسد اللّه» را دارد، برخی خواستهاند در برابر او سرداری بتراشند و به او لقب «سیف اللّه» بدهند و این کسی جز خالد بن ولید نخواهد بود. از این نظر میگویند پیامبر به وی، پس از بازگشت از جنگ «موته» لقب «سیف اللّه» داد. اگر پیامبر به مناسبت دیگری به وی لقب مزبور را میبخشید، جای گفتوگو نبود، اما اوضاع و احوال پس از بازگشت از نبرد «موته» ایجاب نمیکرد که پیامبر به او چنین لقبی را ببخشد. آیا کسی که در رأس گروهی قرار میگیرد که مسلمانان به آنان لقب «فراریان» میدهند و از آنها با پاشیدن خاک به سر و صورتشان استقبال میکنند،
[1]. سیره ابن هشام، ج 2، ص 382- 383 و سیره حلبی، ج 2، ص 79.