در تاریخ ضبط شده است و حمزه اصفهانی، فهرستی از نام و مدّت عمر آنها و پادشاهانی از ساسانیان که با آنان معاصر بودهاند، نقل نموده است. [1] هر چه هست، سلطنت خاندان «بنی لخم» بزرگترین دولت عربی نیمهمتمدن در منطقه «حیره» بود. آخرین پادشاه این سلسله «نعمان بن منذر» است که داستان خلع و قتل او به حکم خسرو پرویز، در تاریخ معروف است. [2] غسّان: در اواخر قرن پنجم، یا اوایل قرن ششم، گروهی از مهاجران در شمال غربی، از گوشه و کنار عربستان فرود آمدند و در مجاورت امپراتوری روم، کشور «غسّان» را تأسیس کردند. این کشور تحت حمایت روم و فرمانروایان آن، دستنشانده امپراتوریهای «قسطنطنیه» بودند، همان طوری که فرمانروایان «حیره» دستنشانده پادشاهان ایران بودند. کشور «غسّان» تا حدّی متمدن بود و چون مراکز حکومت آن از یک طرف نزدیک به دمشق و از طرف دیگر در جوار «بصری» مرکز خطّه عربستان رومی واقع بود، زیر نفوذ و تأثیر تمدن رومی درآمده بود. غسّانیها، به جهت اختلافی که با فرمانروایان لخمی حیره و ایرانیان داشتند، متّحد و دوست روم بودند. روی هم رفته، حدود نه یا ده امیر غسّانی، یکی بعد از دیگری در این کشور حکمرانی کردند.
آیین رایج در حجاز
آیین رایج در حجاز، بتپرستی بود. فقط اقلیتهایی از یهود، در «یثرب» و «خیبر» زندگی میکردند. همچنان که ساکنان «نجران» شهر مرزی یمن و حجاز، از آیین مسیح پیروی مینمودند؛ در مناطق شمالی نیز، به خاطر مجاورت با منطقه نفوذ روم، مسیحیت رواج داشت. اگر از این سه منطقه حساس بگذریم؛ نقاط حجاز را، آیین