دست فرشته است، بخواند. در این موقع آیات را که در حقیقت دیباچه کتاب سعادت بشر به شمار میرود، خواند. بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید، کسی که انسان را از خون بسته خلق کرد، بخوان و پروردگار تو گرامی است، آنکه قلم را تعلیم داد و به آدمی آنچه را که نمیدانست، آموخت. [1] جبرئیل مأموریت خود را انجام داد و پیامبر نیز پس از نزول وحی، از کوه «حراء» پایین آمد و به سوی خانه «خدیجه» رهسپار شد. [2] آیات یاد شده، برنامه اجمالی رسول گرامی را روشن میکند، و به طور آشکار میرساند که اساس آیین او را قرائت و خواندن، علم و دانش و به کار بردن قلم تشکیل میدهد.
جهانبینی یک مرد مادی
ترقی روزافزون دانشهای طبیعی، قدرت تعمق در مسائل معنوی و خارج از حدود قلمرو علوم طبیعی را، از بسیاری دانشمندان ربوده و شعاع فکرشان را محدود کرده است. اینان چنین تصور میکنند که جهان همین جهان ماده است و هستی غیر از ماده چیز دیگری نیست و هر چیزی که با اصول و قوانین مادیگری نتوان آن را تفسیر کرد، امری است موهوم و باطل. این گروه به خاطر پیش داوری در مسائل مربوط به «وحی» و ما وراء طبیعت و منحصر ساختن ابزار شناخت به حس و تجربه، منکر جهان وحیاند و به بهانه اینکه
[1]. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ. خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ. اقْرَأْ وَ رَبُّکَ الْأَکْرَمُ. الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ. عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ «علق (96) آیه 1- 5». [2]. سیره ابن هشام، ج 1، ص 236؛ صحیح بخاری، ج 1، ص 3، این بخش از حدیث همانطور که نقل کردیم صحیح و متین است، ولی در ذیل حدیث پیرایهای دارد که قطعا مردود است. و ما در کتاب مفاهیم القرآن ج سوم درباره این حدیث از نظر سند و متن بحث و گفتوگو نمودهایم.