«محمدامین بن محمدشریف استرآبادی»

000-1036ه-.ق.

«ملا محمدامین بن محمدشریف اخباری استرآبادی»، احیاگر و بلکه بنیان گذار فرقه ی نوین اخباری گری، پس از افول آن در چند سده ی پیش است.

او در «استرآباد» چشم به جهان گشود و در همانجا رشد کرد. پس از تحصیل مقدمات فارسی و عربی، عازم «شیراز» گردید و مدت چهار سال نزد «امیر سید شاه تقی الدین محمد حسینی شیرازی نسابه» متوفای 1019 ه-.ق. دانش و علوم عقلی را آموخت.

پس از آن به «نجف اشرف» هجرت کرد و نزد «سید شمس الدین محمد بن علی موسوی عاملی» متوفای 1009 یا 1011ه-.ق.، معروف به «صاحب مدارک الاحکام» و «جمال الدین ابومنصور حسن بن زین الدین عاملی» متوفای 1011ه-.ق. مشهور به «صاحب معالم»، حدیث و علوم نقلی را فراگرفت.

هم چنین از هر دو استاد خویش اجازه ی اجتهاد دریافت کرد و در علوم اسلامی و فقه به مقام بلندی دست یافت.

از گفتار محمدامین استرآبادی در «فوائد المدنیه» چنین استفاده می شود که وی پس از تحصیل مدارج عالی فقه و اصول در «نجف اشرف»، مجدداً و برای دومین بار به «شیراز» سفر کرده و مدتی در آنجا زیسته است.

زمان سفر او به «نجف اشرف» و مدت اقامتش و نیز زمان سفر مجددش به «شیراز»، مشخص نیست.

سپس در حدود سال 1014ه-.ق. عازم «مکه ی معظمه» گردید و تا آخر عمر در آنجا زیست. گفته می شود در مکه مدت ده سال نزد «میرزا محمد بن علی بن ابراهیم استرآبادی» متوفای 1028ه-.ق.، «صاحب رجال کبیر»، به تحصیل علوم نقلی و رجالی ادامه داد.

در همین دوره ی اقامتش در «مکه»، تحت تاثیر فضای سلفی و نقل گرایی علمای «مکه» و «مدینه» قرار گرفت و از شیوه ی اجتهاد و اصول روی گردانیده به شیوه ی نقل حدیث و تبعیت محض از اخبار را پیشه ساخت.

او در این روش، نه تنها به شیوه ی محدثان و نقل گرایان سده های سوم و چهارم، بلکه بسیار تندتر و انتقادی تر از آنان، اخباری گری را بنیان نهاد. شیوه ای که پیروان آن، امثال «محمد بن عبدالنبی استرآبادی» را به ورطه ی دشمنی با مجتهدان انداخت و عاقبت در راه این دشمنی، میان «شیعیان» تفرقه افتاد و خودش نیز جان باخت.

به هر روی محمدامین استرآبادی سرانجام حدود سال