«محمد استرآبادی»

قرن ؟ه-.ق.

مرحوم «آقابزرگ»، در «الذریعه»، کتابی با عنوان «صیغ النکاح و الطلاق» را به شخصی با نام، میرزا «محمد استرآبادی» نسبت داده است، اما درباره ی شخصیت و شرح حال آن سکوت کرده است.

تحقیق نگارنده نیز به جایی نرسید و نتوانست تشخیص دهد که این میرزا محمد استرآبادی کیست و در چه زمانی می زیست. لیکن دو احتمال وجود دارد.

از آنجا که دو تن از علما و بزرگان «استرآباد»، کتابی با عنوان «صیغ العقود النکاح و الطلاق» یا «صیغ العقود و الایقاعات» دارند، و نام هردو تن، با کلمه ی «محمد» آغاز می گردد، ممکن است اشتباهی رخ داده و واژه ی دوم نام نویسنده در هنگام یادداشت برداری از قلم افتاده است.

این دو تن، «ملا محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی» و «ملا محمدیوسف حائری استرآبادی» هستند. به آثار و تالیفات هر کدام از آنان در مدخل مربوط، اشاره خواهد شد.

در صورت درستی این احتمال، اثر یاد شده ی فوق، متعلق به قرن سیزدهم ه-. ق. خواهد بود؛ زیرا هردو شخصیت یاد شده از بزرگان قرن سیزدهم هستند.

احتمال دوم به این شرح است:

از آنجا که برخی از علمای «استرآباد» از شهر خود دور شده و به شهرها و کشورهای اسلامی هجرت کردند، در آن سرزمین ها به درستی شناخته نشده اند. از این رو ممکن است میرزا محمد استرآبادی نیز به کشور «مصر» رفته باشد و در آنجا این تالیف را از خود برجای نهاده است. خصوصاً که نسخه ی خطی کتاب وی را مرحوم «آقابزرگ» در دارالکتب «مصر» گزارش کرده است.

آثار:

صیغ النکاح و الطلاق

بنا به گزارش «آقابزرگ»، این اثر در بیان صیغه های (گفتارهای انشایی هنگام معامله) عقد نکاح و طلاق است. اما از جزئیات محتوای آن مطلبی به دست نمی دهد.