«عبدالوحید (عبدالواحد) بن نعمت‌الله استرآبادی»

قرن 11ه-.ق.

عالم و دانشمند گمنام استرآبادی، «عبدالوحید یا عبدالواحد بن نعمت‌الله بن یحیی قاری» و «واعظ استرآبادی» که گویا «گیلانی کوکبی» نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از بزرگان این خطه ی عالم خیز است.

باوجود آثار و تالیفات بسیار زیاد و متنوع، شرح احوال وی در منابع کهن و جدید، با آشفتگی و بسیار اندک است. نامش اختلافی و سال تولد و وفاتش نامشخص است.

او را به «استرآباد» و گیلان، نسبت داده‌اند. در برخی موارد، قزوینی نیز گفته‌اند.

ظاهراً نخستین کسی که از وی سخن گفته، مرحوم «افندی» در ریاض است. پس از آن دیگر نویسندگان، همان مطالب را تکرار کرده‌اند. «آقابزرگ» همه‌ی کتاب هایی را که در «ریاض العلما» به صورت درهم شمرده شده است، در «الذریعه» مرتب کرده و مقداری به آنها اضافه نموده است. در زندگی نامه‌ی او هم فقط یک مطلب ثابت را تکرار کرده است.

«افندی» و همه‌ی مورخان، او را مفسر، متکلم، فیلسوف، ادیب، فقیه، عارف و شاعر توصیف کرده‌اند.

ملاحظه کمیت و کیفیت کتاب‌ها و تنوع موضوعی آنها نیز همین حکایت را دارد.

با اینهمه، همین قدر از او می‌دانیم که از شاگردان «شیخ بهایی» است. او برخی آثار «شیخ بهایی» را استنساخ کرده و نام خود را در آنجا نوشته است.

وی تا سال 1077ه-.ق. زنده بود؛ زیرا در منابعی مثل «جامع الاسرار»، «میرزا مهر علی» می نویسد: به دستور «مولا عبدالوحید استرآبادی» گیلانی آن را کتابت کرده است. این در حالی است که کتابت آن سال 1077ه-.ق. و وی در آن موقع زنده بوده است.

فرزندش «هدایت الله بن عبدالوحید» نیز از علمای «استرآباد» محسوب می گردد.

آثار:

1. آئینه غیب نما

درباره ی قلب انسان و احوال آن و چگونگی عمل کرد معنوی مانند حب و بغض و دیگر آثار آن نوشته شده است.

نسخه های خطی:

هیچ گزارشی از نسخ خطی آن در دست نیست.

نسخه های چاپی:

چاپ نشده است.