اسم الکتاب : تخت فولاد اصفهان المؤلف : عقیلی، احمد الجزء : 1 صفحة : 143
گویند در هر علمی کتاب مختصر را حفظ داشت و بزرگان علما در نزد وی خویشتن را خُرد می شمرند و بزرگان دین نامش را به احترام تمام می آورند. در بلندی مقام فقاهت و زهد و عبادت همه ی معاصرین بر وی غبطه می خوردند. در ادبیات، علم رجال و درایه کم نظیر بود.[1]
نقل است که در امور قضاوت بسیار عاقلانه تصمیم می گرفت. گویند معامله ای را یک روز درباره ی آن حکم و نظر داده بود در مدّت عمرش فراموش نمی کرد و هروقت چشمش به سئوال و جواب یا حکمی می افتاد سابقه ی آنرا بدون کم و زیاد بیان می کرد. درجه ی زهد و تقوای ایشان به حدّی بود که در خارج از اصفهان نیز از او تقلید می کردند. در زمان او فتنه ی بابیه آغاز شده بود و ایشان آمرانه به مخالفت با آن فرقه می پرداخت. درباره ی امر به معروف و نهی از منکر می گفت: «بهترین امر به معروف و نهی از منکر آن است که این طایفه در اصلاح اعمال و تهذیب اخلاق بکوشند و عملاً مردم را هدایت کنند».[2]
بذله های شیرینی از آن مرحوم نقل گردیده است که می توان نمونه ای از این حکایات را در کتاب تاریخ اصفهان نوشته استاد همایی مطالعه کرد.[3]
3 - ملّا حسن ریزی: متوفّی 1291 ه . ق. از علمای بزرگواری که در ترویج دین کوشا بود و او را با القاب عالی و بلندمرتبه ستوده اند.
4 - شیخ محمّدحسن یزدی: متوفّی 1286 ه . ق. عالم فاضل و از وعّاظ دانشمند که آثار ارزشمندی چون «سیف الواعظین والذّاکرین» در غزوات حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را نگاشت.
5 - میرزا محمود صدرالمحدّثین: متوفّی 1332 ه . ق. فرزند ملّا عبداللّه خوانساری، از وعّاظ معروف اصفهان و از آزادیخواهان مشروطیت که از همراهان ملک المتکلّمین و سیّد جمال واعظ شمرده می شد.[4]
6 - ملّا عبداللّه خوانساری صدرالمحدثین: متوفّی 1293 ه . ق. وی نیز از وعّاظ مشهور به شمار
[1] 202. اعتمادالسلطنه، محمّدحسن خان: المآثر و الآثار، ج 1، ص 197 . [2] 203. مهدوی: بیان المفاخر، ج 1، ص 258 . [3] 204. همایی: تاریخ اصفهان(مجلد ابنیه و عمارات)، صص 296 تا 305 . [4] 205. عقیلی، سیّد احمد: مشروطه خواهان مدفون در تخت فولاد، ص 37 .
اسم الکتاب : تخت فولاد اصفهان المؤلف : عقیلی، احمد الجزء : 1 صفحة : 143