(مسأله‌ 995) خريد و فروش ديگر اعيان نجسه- به جز آنچه در بالا گذشت- در صورتى كه منفعت حلال مورد اعتنائى داشته باشند و به خاطر آن اقدام به معامله شود جايز است، مانند مدفوع براى كود و خون به جهت تزريق.

(مسأله‌ 996) خريد و فروش چيز پاكى كه منفعت حلال نداشته باشد، مانند ماهى‌هاى حرام، جايز نيست.

(مسأله‌ 997) چيزهايى كه ذكر شد و گفتيم كه خريد و فروش آنها جايز نيست، هر نوع دادوستد با آنها حرام مى‌باشد، پس اگر يكى از آنها اجرتِ اجاره، كار مزد جُعاله، مورد بذل طلاق خُلعى و به جاى بدهى تعيين شود جايز نيست.

(مسأله‌ 998) پس از تملّك اعيان نجسه، مى‌توان از آنها در راه حلال استفاده كرد، مثلًا ميته و مدفوع را براى كود به كار برد و سگ را براى شكار و نگهبانى آموزش داد.

(مسأله‌ 999) عين نجسى كه مالك دارد، كسى نمى‌تواند بدون اجازه مالك از آنها استفاده كند و مالك مى‌تواند براى اجازه تصرّف و رفع يد از آنها پولى دريافت كند، ولى بايد قصد معامله نكنند و آن پول را به عنوان قيمت دريافت ننمايند.

(مسأله 1000) چيزهاى پاكى كه با ملاقات نجس متنجّس شده، اگر قابل تطهير باشند و يا در حال ناپاكى منفعت حلال مورد اعتنائى داشته باشند، مثل نفت و روغن كه به مصرف سوختن مى‌رسند، خريد و فروش آنها جايز است.

(مسأله 1001) خريد، فروش و ساختن وسائلى كه با آن شكل در راه حرام و يا تقويت باطل به كار مى‌روند، مانند بت، صليب، آلات قمار، آلات موسيقى و كتابهاى گمراه كننده، حرام است، و اگر بقاى آنها ترويج باطل محسوب شود، بايد آنها رااز بين ببرند و يا شكل آنها را تغيير بدهند.

(مسأله 1002) در باب امر به معروف و نهى از منكر گفتيم اگر كسى در معامله طرف ديگر را گول بزند، به طورى كه به يكى از اركان معامله خلل وارد شود، مثل اين كه شيره را به جاى عسل بفروشد و مشترى آن را به گمان عسل بخرد،