پنجم: زن شيرده‌

(مسأله 789) زنى كه بچّه‌اى را شير مى‌دهد، اگر روزه گرفتن موجب شود كه شيرش كاملًا كم شود يا به كلّى قطع شود، مى‌تواند روزه‌اش را بخورد و پيش از رمضان بعدى آن را قضا كند و براى هر روز يك مُدّ طعام بدهد.

(مسأله 790) زنى كه ناگزير است بچه‌اى را شير بدهد، و روزه گرفتن علاوه بر كم شدن شير به خودش يا به بچّه‌اش ضرر دارد، بايد روزه‌اش را بخورد و كفّاره ندارد، بلكه فقط بايد قضاى آن را بگيرد.

راه ثبوت هلال‌

(مسأله 791) هلال ماه به چند طريق ثابت مى‌شود:

1) شخصا ماه را ببيند.

2) دو نفر شاهد عادل شهادت بدهند كه شخصا ماه را ديده‌اند، و دليلى نباشد كه آنها دچار اشتباه شده‌اند.

3) عدّه‌اى بگويند كه ماه را ديده‌اند، و تعدادشان به قدرى باشد كه به حدّ تواتر يا شياع برسد و از گفته آنان اطمينان حاصل شود.[16]

سى روز تمام از اوّل ماه قبل بگذرد.

5) پيش از ظهر ماه ديده شود، در اين صورت آن روز اوّل ماه محسوب مى‌شود.

(مسأله 792) با گفتار منجّمين، شهادت زنان و هر نشان ديگرى به جز پنج مورد ياد شده، اوّل ماه ثابت نمى‌شود.

(مسأله 793) اگر ماه بلند باشد، يا طوق داشته باشد، يا دير غروب كند، ثابت نمى‌شود كه شب قبل شب اوّل ماه بوده است.

(مسأله 794) اگر در شهرى ماه ديده شود، نسبت به همه شهرهايى كه در

[16] طباطبايى حكيم، محمد سعيد، منتخب المسائل، 1جلد، مهر ثامن الائمه عليهم السلام - قم - ايران، چاپ: 1، 1389 ه.ش.