نامگذارى آن، وقوع يك كرامت در زمان اميرمؤمنان (ع) در ارتباط با اين دروازه مسجد است كه در تعدادى از منابع شيعه، نقل شده است. داستان آن، چنين است كه در يكى از روزهاى جمعه، اميرمؤمنان (ع) بالاى منبر مسجد كوفه، خطبه مى‌خواند كه افعى بزرگى كه سر آن از سر گوسفند نيز بزرگ‌تر بود، از سمت باب الفيل وارد مسجد شد و به سمت منبر حركت كرد و مردم از ترس آن، كنار رفتند. افعى نزد امام على (ع) بالاى منبر رفت و سرش را نزديك امام برد و حضرت به او، گوش داد. سپس از منبر پايين آمد و از همان باب الفيل بيرون رفت و از ديدگان مردم غايب شد. حضرت (ع) خطاب به مردم فرمود:

اين افعى را كه ديديد، وصى محمد (ص) بر جنيان است و من، وصى ايشان بر آدميانم. آن افعى، بيشتر از شما از من پيروى مى‌كند و او، جانشين من ميان شماست ... و او از من سؤالى كرد كه من پاسخ او را دادم.[194]

فضايل مسجد كوفه‌

در كتب حديث شيعه، روايات فراوانى درباره آداب و فضايل مسجد كوفه، نقل شده است كه در اينجا به تعدادى از اين روايات، اشاره مى‌كنيم:

1. از امام باقر (ع) روايت شده است:

اگر مردم به فضيلت مسجد كوفه، آگاه بودند، از راه دور، توشه برمى‌داشتند و بر مركب سوار مى‌شدند و به آنجا مى‌رفتند. يك نماز واجب در آنجا، معادل يك حج و يك نماز نافله در آن، برابر با يك عمره است.[195]

2. در روايت ديگرى از امام باقر (ع) درباره فضيلت نماز خواندن در مسجد كوفه، آمده است كه يك نماز واجب در اين مسجد، معادل يك حج مقبول و يك نماز مستحبى در آن، برابر با يك عمره مقبول است.[196]

[194] . الهداية الكبري، حسين بن حمدان الخصيبي، ص 152؛ الثاقب فى المناقب، ابن حمزه، ص 248.

[195] . كامل الزيارات، صص 23 و 24؛ ترجمه كامل الزيارات، صص 72 و 73.

[196] . كامل الزيارات، ص 24؛ ترجمه كامل الزيارات، ص 73.