مسأله 1706- اگر براى عذرى چند روز روزه نگيرد و بعد شك كند كه چه وقت عذر او برطرف شده، بنابر احتياط واجب‌ [1] بايد مقدار بيشترى را كه احتمال مى‌دهد روزه نگرفته قضا نمايد، مثلًا كسى كه پيش از ماه رمضان مسافرت كرده و نمى‌داند پنجم رمضان از سفر برگشته يا ششم، بايد احتياطاً شش روز روزه بگيرد ولى كسى كه نمى‌داند چه وقت عذر برايش پيدا شده، مى‌تواند مقدار كمتر را قضا نمايد، مثلًا اگر در آخرهاى ماه رمضان مسافرت كند و بعد از رمضان برگردد و نداند كه بيست و پنجم رمضان مسافرت كرده، يا بيست و ششم، مى‌تواند مقدار كمتر يعنى پنج روز را قضا كند، اگرچه احتياط مستحب آن است كه مقدار بيشتر يعنى شش روز را قضا نمايد.

مسأله 1707- اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، قضاى هر كدام را كه اول بگيرد مانعى ندارد. ولى اگر وقت قضاى رمضان آخر تنگ باشد، مثلًا پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد احتياط [2] آن است كه اول، قضاى رمضان آخر را بگيرد.

مسأله 1708- اگر قضاى روزه چند رمضان بر او واجب باشد و در نيت معيّن نكند روزه‌اى را كه مى‌گيرد قضاى كدام رمضان است، قضاى سال اول حساب مى‌شود.

مسأله 1709- كسى كه قضاى روزه رمضان را گرفته، اگر وقت قضاى روزه او تنگ نباشد مى‌تواند پيش از ظهر روزه خود را باطل نمايد.

مسأله 1710- اگر قضاى روزه ميتى را گرفته باشد، احتياط واجب آن است كه بعد از ظهر روزه را باطل نكند.

مسأله 1711- اگر به واسطه مرض، يا حيض، يا نفاس، روزه رمضان را نگيرد و پيش از

[1] واجب نيست و مى‌تواند به مقدار كمتر اكتفا كند.

[2] بلكه واجب بودنش خالى از قوّت نيست.