یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 516

راستی و عقل سر و کار دارد و مایه هشیاری بنی نوع بشر میشود. به هر سه اینها نیازمندیم: هم هنر، هم دین، هم علم. علم به صورت مطلقی برای زندگی لازم است ولی هرگز به تنهایی کافی نیست.».

علم روشنایی است و دین حرارت:

در باب علم و ایمان میتوان گفت که علم روشنایی است و دین حرارت. نیاز انسان به علم از قبیل نیاز به روشنایی است و نیاز او به دین از قبیل نیاز به حرارت است. در یک اتاق برای سکونت، هم نیاز به روشنایی است هم به حرارت. اگر روشنایی باشد و حرارت نباشد، باید انسان در خود فرو برود و بلرزد و آرامش نداشته باشد ولو آنکه قویترین نورافکنها در آنجا باشد، جسم و روح انسان حالت انقباض و یخ زدگی پیدا میکند. و اگر حرارت باشد و گرمی، جسم و روح آرام است اما ارتباط با بیرون قطع است.

آنان که فاقد علم و ایمانند یا جامعههایی اینچنین در تاریخ یا در حال حاضر، در حکم افرادی هستند که در شب سرد زمستانی بسر میبرند که هم از نور بینصیباند و هم از حرارت؛ و آنان که از دین بهره مندند و از علم بیبهره، در حکم مردمی هستند که در شب تابستانی [در تاریکی] زندگی میکنند؛ و آنان که از علم بهره مندند و از دین بی بهره، در حکم افرادی هستند که در روز سرد زمستانی در سرما زندگی میکنند؛ و آنان که از هر دو بهره مندند مانند افرادی هستند که در فضایی روشن با گرمایی مطبوع بسر میبرند.

(- پایان حرف «الف»).