یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 450

ایدئولوژی، مکتب، انسان و جامعه ایده آل

برای هر مکتب و هر ایدئولوژی ضروری است که در درجه اول انسان ایده آل و جامعه ایده آل خود را مشخص کند و براساس انسان ایده آل و جامعه ایده آل و کمال مطلوب و کامل، سیستم ارزشهای خود را تعیین کند. البته خود انسان ایده آل و جامعه ایده آل مبتنی بر نوع جهان بینی آن مکتب است.

بنا بر مکاتب مادی، به جای انسان ایده آل باید گفت زندگی ایده آل

یادداشت ایدئولوژی اسلامی

1. تعریف ایدئولوژی (ورقههای «جهان و انسان از دیده علی»).

2. جهان بینی در یک ایدئولوژی و مسأله خوشبینی و بدبینی به جهان و آینده.

3. ایدئولوژی مرکب است از ایمان و علم. هدف و ارکان را ایمان میدهد و نظم و تشکیلات را علم (البته فلسفه نه علم) میآموزد.

4. فلسفه مادی نمیتواند ایدئولوژی واقعی داشته باشد.

5. تعریف جهان بینی و اینکه مربوط به کیفیت جهان است نه کمیت، و از نظر کیفیت نیز مربوط است به صورت و شکل جهان نه ماده جهان.

از این جهت رجوع شود به ورقههای «جهان از دیده علی» شماره 2.

6. نوع جهان بینی ما در شکل فکر ما و در نوع و چگونگی شخصیت ما مؤثر است (ورقههای «جهان از دیده علی» شماره 15).

7. عطف به «جهان و انسان از دیده علی علیه السلام»، به طورکلی انسان چه در زندگی فردی و شخصی و نفسانی خود و چه در زندگی اجتماعی و ایمانی خود یک سلسله افکار و خواستهها دارد که آنها به منزله محور سایر افکار [و] خواستهها و یا نقطه مرکزی سایر افکار و خواستههاست و به طورکلی هر فردی کم و بیش یک نظم فکری دارد.