یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 363

انسان و اجتماع و تکامل اجتماع

در حاشیه (اصول علم اقتصاد) نوشین، ص 9 گفتهایم که زندگی بشر هر چه سادهتر باشد یعنی جنبه فنی و علمی و تخصصی کمتری داشته باشد و کار کمتری در ایجاد آن لازم باشد، احتیاج افراد به یکدیگر و به مبادله و به تقسیم کار کمتر خواهد بود و قهراً ارتباطات اجتماعی و وابستگی افراد به یکدیگر کمتر خواهد بود. اما زندگی همیشه به این حال باقی نمیماند، متکامل میشود، جنبه فنی و علمی و تخصصی بیشتری پیدا میشود، برای تهیه وسایل و ابزار زندگی و برای انجام وظایف معنوی و مادی زندگی احتیاج به کار بیشتر پیدا میشود، احتیاج افراد به یکدیگر و وابستگی آنها به یکدیگر بیشتر میشود، احتیاج به مبادله (در اقتصاد آزاد و مبادلهای، نه اقتصاد اشتراکی و سوسیالیستی) افزونتر میگردد، کارها بیشتر تقسیم میشود و جنبه تخصصی و اختصاصی (اختصاص فرد به کار و کار به فرد) پیدا میشود. این احتیاج افراد به یکدیگر و به مبادله و احتیاج به کار بیشتر