یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 353

ازلی یعنی استقلال و تکامل نیست. نمونه و نظایر از جهت واداشتن شخص بر سلطه بر طبیعت یا مخالفت با سلطه طبیعت بر شخص: انفاق مال، اعراض از ربا، احسان و صدقه، و از همه بالاتر اقدام به جهاد ...

یکی از نتایج و شاید اهم آنها و مقصد روزه، تقویت اراده شخص در جهت حق و تسلط بر نفس یعنی تقوا باشد.»

یادداشت قرآن و انسان

. از منتهای ضعف تا منتهای کمال، از بی نهایت کوچک تا بی نهایت بزرگ:

15. یکی از نکات عجیب قرآن درباره انسان این است که شروع انسان را از ناتوانی و ضعف بیان میکند:«خُلِقَ الْإنْسانُ ضَعیفاً» ولی نهایت انسان را بینهایت بزرگ یعنی خداوند ذکر میکند:«یا أیهَا الْإنْسانُ إنَّک کادِحٌ إلی رَبِّک کدْحاً فَمُلاقیهِ». این تعبیر قرآن همان مفهوم پاسکال را که در (ذره بیانتها) صفحه 11 نقل میکند میرساند که گفته است انسان در میان دو بینهایت قرار گرفته است: بی نهایت کوچک و بی نهایت بزرگ و بر هر دو تسلط علمی دارد؛ با این تفاوت که نظر پاسکال بیشتر جنبه ریاضی و کمّی دارد و بیان قرآن جنبه فلسفی.

عبور دادن بی نهایت کوچک و سیر دادن او به مراتب بینهایت بزرگ:

16. (ذره بیانتها) ص 15:

«نقش انبیا پل زدن مابین این دو بینهایت بزرگ و کوچک میباشد ولی قرآن و پیغمبران فقط برای ارتباط و اتصال پل نمیزنند و مانند پاسکال انسان را در وسط دو جهان بینهایت قرار نمیدهند و تحسین خالی نمیکنند، برای عبور دادن بینهایت کوچک و سیردادن او به مراتب بینهایت بزرگ الهی و سرریزکردن بینهایت بزرگ به جانب بی نهایت کوچک پل میسازند. دینی که به ما دستور میدهد خود را در برابر جهان خلقت و خالق موجود، بی نهایت کوچک بدانیم برای آن است که میخواهد ما را بینهایت بزرگ کند.».

(العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة).