یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 258

اینکه میگوید: «و یجب علی العامة تقویته» در مطلق احتسابها جاری است، یعنی هر متصدی امر حسبی را باید تقویت کرد.

27. بعضی از اموری که در شماره 25 از امور حسبیه شمرده شد مثل عده زنها در حقیقت داخل در اموری که جامعه حق مراقبت دارد نیست بلکه فردی محض است و مادامی که خلافش ظاهر و ثابت نشده است کسی حق مداخله ندارد. به طورکلی حدود این مطلب باید روشن شود که در چه مسائلی جامعه حق نظارت بر اجرا دارد و در چه مواردی حق ندارد و فقط در زمینهای که تخلف ثابت میشود حق مداخله دارد

یادداشت امر به معروف

28. عناوینی که در باب امر به معروف و نهی از منکر مورد بحث فقهاست عناوین ذیل است:.

الف. آیات و اخبار باب.

ب. تعریف معروف و تعریف منکر.

ج. آیا وجوب آن عینی است یا کفایی؟.

د. انقسام امر به معروف به واجب و مندوب به خلاف نهی از منکر.

ه. شرایط وجوب: علم و آگاهی که ما یفسده اکثر مما یصلحه نباشد، تجویز تأثیر، اصرار فاعل، عدم مفسده (ضرر).

و. مراتب انکار: اعراض و هَجْر، نصیحت و پند، ضرب و جرح.

(مراتب امر را نیز باید افزود که گاهی لفظی است و گاهی عملی. هر یک از لفظی و عملی گاهی مستقیم است و گاهی غیرمستقیم یعنی مصداق «کونوا دعاة للناس بغیرالسنتکم» است. و مستقیم گاهی مقرون به لطف و مهربانی است و گاهی توأم با خشونت و احیاناً قیام و انقلاب. و به هرحال گاهی فردی است و در زمینه و حوزه زندگی فرد است و گاهی اجتماعی است و در شعاع زندگی اجتماعی است).

29. راجع به اینکه اسلام عمل میخواهد نه حرف، آیه [53] از