یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 232

مردم این سه کشور را با فلسفه و هنر و ادبیات منطقه خود آشنایی بیشتری ببخشد و همچنین در حدود توانایی خود وسایل معرفی سنتها و میراثهای مشترک فرهنگ این منطقه را در سراسر گیتی فراهم سازد.».

4. اقبال معتقد است به یک طرز تفکر اسلامی درباره جهان و انسان و اجتماع و طبیعت و غیره. به عبارت دیگر معتقد است به یک ایدئولوژی اسلامی، و معتقد است که این ایدئولوژی آسیب دیده و تحریف شده است (همان بیماری که اکنون در سرزمین ما خود اقبال دچار آن شده است) و باید از نو این تفکر درباره انسان و روح و علم و تفکر علمی و قانون (اجتهاد) و جهان زنده شود. ولی خود اقبال مَثَلش مثل دامی است که میخواهد ماهی را بگیرد و خودش هم با آن میرود. اقبال چه میدانست که او که طرفدار احیاء تفکر اسلامی است، به وسیله انجمن ایران و پاکستان به صورت عاملی درمیآید برای میراندن بیشتر این تفکر؟!.

5. یک خصوصیت اقبال در این است که در دنیای اروپا غرق نشد. متأسفانه نمیدانم چرا از ما اگر کسی به آن دیار میرود آنچنان غرق میشود که تختهای از آن بر کنار نمیآید. حداقل این است که منکر روح میشوند و نوعی ماتریالیسم را میپذیرند. جوانان ما فکر میکنند که اگر چندصباحی به اروپا یا امریکا بروند چارهای ندارند جز اینکه به یکی از دو اردوگاه بپیوندند. یعنی اقبال تحت تأثیر تقلید غرب قرار نگرفت و به اصطلاح غربزده نشد

اقبال و تمدن اروپایی

. تقلید مساوی با بردگی:

مقدمه دکتر نصر بر (احیاء فکر دینی) صفحه ده، نقل از ضرب کلیم:

«آنها که چشمانشان از تقلید و بردگی کور شده است نمیتوانند حقایق بی پرده را درک کنند. این فرهنگ و تمدن نیمه مرده اروپایی چگونه