یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 230

دیگر دو بیماری برای امروز مسلمین قائل بود. یکی ملیت پرستی و دیگر تقلید.

خصوصیات تفکر اسلامی که باید اصلاح شود:.

1. توجه به طبیعت و توجه به تاریخ، تجربه دینی، مقایسه غزالی، کانت، قرآن و جهان، قرآن و انسان (إنَّ اللَّهَ لایغَیرُ ...).

2. مسأله من آزاد، مسأله من جاودانی.

3. اجتهاد و تحرک، علل رکود فقه اسلامی، شایستگی فقه اسلامی برای تکامل.

4. اتکاء به عمل خود و مکتسبات خود و ملکات خود داشتن.

5. اخلاق زنده و معیارهای زنده برای اخلاق داشتن، طرح مسأله زهد و مسأله صبر و مسأله رضا

اقبال و احیاء فکر دینی

1. تعبیر احیاء فکر دینی خواه خوب و خوشایند باشد و خواه نباشد از من نیست، از خود اقبال است. در حدود نُه سال پیش در انجمن ماهانه دینی یک سخنرانی تحت همین عنوان کردم و در کتاب (گفتار ماه) جلد اول چاپ شده است. همان وقت هم من این عنوان را از خود اقبال الهام گرفته بودم و از کتاب (اقبال شناسی) آقای سعیدی استفاده کرده بودم. اخیراً کتابی از اقبال به نام (احیاء فکر دینی در اسلام) به زبان فارسی ترجمه و منتشر شد.

2. سخن دوم من این است که به همان نسبت که شخصیتهای عظیم مفید هستند، تحریف شخصیت آنها مضر و گمراه کننده است. شخصیتها کتابند، زیرا آموزندهاند. افکار و عقاید و احساسات و خواستههای آنها که منعکس میشود، خطوط این کتابهاست که نمایان میگردد. مانند کتاب راهنما هستند. تحریف این شخصیتها تحریف کتاب است. تحریف شخصیتهای مقدس تحریف کتب مقدسه است. این شخصیتها اگر تحریف شوند که به صورت کتاب ضلال درمیآیند و به جای اینکه