یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 112

میگوید: «اگر اعتقاد مذهبی را از ضرورت سیاسی جدا کنند، هیچ دیانتی تسامح جویتر و شاید بی تعصبتر از اسلام وجود ندارد. درواقع همین تسامح و بی تعصبی بود که در قلمرو اسلام بین اقوام و امم گونه گون تعاون و معاضدتی را که لازمه پیشرفت تمدن واقعی است به وجود آورد و همزیستی مسالمت آمیز عناصر نامتجانس را ممکن ساخت. اما آنچه استفاده از این همزیستی را در زمینه علم و فرهنگ بیشتر میسر ساخت علاقه مسلمین بود به علم که منشأ آن تأکید و توصیه اسلام بود در اهمیت و ارزش علم ...».

البته عامل دیگر همان جهان وطنی اسلامی است که در همین مقاله صفحه 71 به آن اشاره شده، مخصوصاً مفهومی که ما در کتاب (خدمات متقابل اسلام و ایران) از آن یاد کردهایم.

18. در آزادی عقیده فرق است میان عقاید مذهبی و عقاید سیاسی. از نظر آزادی عقیده در قلمرو اسلام، هر دو جهت باید مورد بحث قرار گیرد.

19. در ورقههای «شک» صفحه 2 نقل کردیم که علی علیه السلام آنگاه که گفت از من هرچه میخواهید بپرسید و مردی در قیافه مهوّده عرب بپاخاست و متجاسراً گفت: ایها المدّعی ما لایعلم و المقلّد ما لایفهم، اناالسائل فاجب! اصحاب ناراحت شدند و خواستند اذیتش کنند علی فرمود:«دعوه و لا تعجلوه، فانّ الطیش لایقوم به حجج اللَّه ولا به تظهر براهین اللَّه». ثم التفت الی الرجل و قال له:«سل بکل لسانک و ما فی حوائجک فانّی اجیبک». ثم سأله الرجل فاجابه، فحرّک الرجل رأسه و قال: أشهد ان لا اله الّا اللَّه و انّ محمّداً رسول اللَّه

آزادی عقیده

در مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر میگوید: