این روایت است:

یعقوب بن شعیب گفت: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم:

هل لاحد علی ما عمل ثواب علی اللّه موجب الّا المؤمنین؟ قال: لا [1].

«آیا جز مؤمنین کسی دیگر هم هست که پاداش دادن به او بر خداوند لازم باشد؟ امام فرمود: نه».

مقصود این روایت این است که خداوند تنها به مؤمنین وعده پاداش داده است و به موجب وعدهای که داده است البته لزوماً به وعده خود وفا میکند، ولی در غیر مورد اهل ایمان خداوند وعده نداده است تا لزوماً وفا کند، و چون وعده نداده است پس با خود او است که پاداش بدهد یا ندهد.

امام با این بیان میخواهد بفهماند که غیر اهل ایمان از نظر اینکه خدا پاداش میدهد یا نمیدهد در حکم مستضعفین و مرجون لامر اللّه میباشند؛ باید گفت کار اینها با خداست که پاداش بدهد یا ندهد.

در ذیل همین باب کافی برخی روایات است که ما در آینده تحت عنوان «گناهان مسلمان» از آنها یاد خواهیم کرد.

البته روایات مربوطه منحصر به آنچه ما در اینجا نقل کردیم نیست؛ روایات دیگر هم هست. استنباط ما از همه این روایات همین است که گفتیم. اگر کسی جز این استنباط میکند و نظر ما را تأیید نمیکند ممکن است نظر خود را مستدل بیان کند، شاید مورد استفاده ما نیز قرار گیرد.

از زاویه دید حکمای اسلام

فلاسفه اسلام، این مسأله را به شکلی دیگر بیان کردهاند اما نتیجهای که گرفتهاند مآلًا با آنچه ما از آیات و روایات استنباط کردیم منطبق است. بو علی سینا میگوید:

«مردم همانطوری که از لحاظ سلامت جسم و همچنین از لحاظ زیبایی جسم به سه دسته تقسیم میگردند:

از لحاظ جسمی یک عده در کمال سلامت جسم و یا در کمال زیبایی اندامند، و یک

---

[1]. کافی، ج 2، ص 464