بخش اول: توکل

بسم الله الرحمن الرحیم

بحث ما درباره توکل و رضاست که البته دو بحث است، بحث رضا به دنبال بحث توکل است. ما در مسائل اخلاقی آن مسائل اخلاقی مشترک میان اخلاق مذهبی و اخلاق غیر مذهبی را بحث نمی‌کنیم یعنی چندان احتیاجی به بحث نیست. البته از یک نظر احتیاج هست. مثلا استقامت. استقامت یک چیزی است که همه مکتبهای اخلاقی آن را ستوده‌اند و قابل ستایش هم هست. ولی یک سلسله معانی و مفاهیم هست که به اخلاق مذهبی اختصاص دارد یعنی این دستورالعمل‌های اخلاقی و تربیتی در ادیان و مذاهب رسیده است؛ در غیر ادیان و مذاهب چنین چیزهایی وجود ندارد و احیانا مورد انتقاد آنهاست، و ما به همین جهت آن مسائل را مخصوصا طرح می‌کنیم، که مسئله زهد و اعراض از دنیا را که در جلسات پیش طرح کردیم به همین مناسبت بود[1] .

یکی از آن موضوعات اختصاصی مذهبی توکل است. می‌بینیم در

[1] . [نوار آن جلسات در دست نیست. البته شهید آیت‌الله مطهری در كتابهای سیری درنهج‌البلاغه و احیای تفكر اسلامی در باره زهد و اعراض از دنیا بحث كرده‌اند.]