جلسه چهاردهم

بسم اللَّه الرحمن الرحیم. فی أنّ المبدأ القریب لهذه الافاعیل و الحرکات المخصوصة. لیس أمراً مفارقا عن المادة. «فنقول: اختصاص هذا الجسم بقبول هذا التأثیر عن مفارق ...» [1] ..

عنوان بحث این است که مبدأ قریب یعنی علت مباشر و نزدیک حرکاتی که در این عالم وجود دارد یک حقیقت مجرد از ماده نیست، بلکه علت قریب و مباشر این حرکات (اعم از حرکات اینی مثل حرکت زمین به دور خورشید و یا حرکات وضعی مثل حرکت زمین به دور خودش و یا حرکات کمّی مثل رشد و نموها و یا حرکات کیفی مثل دگرگونی در کیفیتها) حقیقت یا حقیقتهایی است که به نحوی مادی هستند.

اینجا کلمه «مفارق» به کار برده شده است. مفارق، از ماده مفارقت است یعنی حقیقتی که از ماده مفارق و جداست. پس اینجا عنوان فصل یک عنوان سلبی است:

اینکه علت قریب و مباشر حرکات عرَضی یک امر مفارق و یک امر مجرد نیست.

البته گفته خواهد شد که علت مباشر چیست ولی در اینجا ما اولًا و بالذات در مقام بیان آنچه علت مباشر است و نیز اثبات آن نیستیم، بلکه در مقام نفی این هستیم که علت، امری