ماهیت تضادها و جنگها

به هر حال همیشه در زندگی بشر تضاد و تنازع و کشمکش وجود داشته است. تا اینجا حرف درستی است؛ مسلّم این طور است. ماهیت این تضاد چیست؟ این جنگ میان کی و کی است؟ میان چه گروههایی و چه گروههایی است؟ و آیا همه جنگها و تضادها که در میان افراد بشر است از یک نوع است یا تضادها و جنگها انواعی دارد؟ مسئله مهم این است که ماهیت این تضادها و جنگها چیست؟ جنگها بر سر چیست؟

گروهی میگویند همه جنگها بر سر منافع است، جز منافع چیز دیگری بر زندگی بشر حاکم نیست. غیر منافع هرچیز دیگر اگر عنوان بشود پردهای است که روی منافع کشیده شده است. روح تضادها و جنگها منافع است. یکی از شعرای عرب میگوید: «کلُّ مَنْ فِی الْوُجودِ یطْلُبُ صَیداً» ... [1] شما میبینید [بشر] مسائلی را دام قرار داده که بکلی با

[1]. [افتادگی از نوار است.]